سعدی

(شیخ سعدی) سعدی، ایا شاعرِ شیرین‌کلام! خواب‌گهین روضهٔ دارالسّلام. دور، اۏیان ای داهیهٔ روزگار! گؤر وطنین اۏلدو ناسېل تار و مار. مضجعِ پاکیندیر اگر دل‌گُشا، حیف دئییل، منجه، بو گۆن دل‌گشا. آچ گؤزونو، باخ وطن اولادېنا سئوگیلی اعقابېنا، احفادېنا. اۏلدو فراموش نصیحتلرین، وئرمه‌دی هیچ فائده...

ز حد بگذشت مشتاقی و صبر اندر غمت یارا به وصلِ خود دوایی کن دلِ دیوانهٔ ما را علاجِ دردِ مشتاقان طبیبِ عام نشناسد مگر لیلی کند درمان غمِ مجنونِ شیدا را گرت پروایِ غمگینان نخواهد بود و مسکینان نبایستی نمود اول به ما آن رویِ زیبا را چو بنمودی و بربودی ثبات از عقل و صبر از دل بباید چاره‌ای...

ہاتف نے کہا مجھ سے کہ فردوس میں اک روز حالؔی سے مخاطب ہوئے یوں سعدؔیِ شیراز اے آنکہ زنورِ گُہرِ نظمِ فلک تاب دامن بہ چراغِ مہ و اختر زدہ ای باز! کچھ کیفیتِ مسلمِ ہندی تو بیاں کر وامندۃ منزل ہے کہ مصروفِ تگ و تاز مذہب کی حرارت بھی ہے کچھ اس کی رگوں میں؟ تھی جس کی فلک سوز کبھی گرمیِ آواز...

سروِ سیمینا بصحرا می روی سخت بے مہری کہ بے ما می روی اے تماشا گاہِ عالم روئے تو تو کجا بہرِ تماشا می روی گر قدم بر چشمِ من خواہی نہاد دیدہ بر رہ می نہم تا می روی گر تماشا می کنی در خود نگر کے بخوشتر زیں تماشا می روی روئے پنہاں دارد از مردم پری تو پری رُو آشکارا می روی دیدۂ...

ایک روز خواجہ ہمام الدین تبریزی، تبریز کے ایک حمام میں غسل کیلیے گئے تو اتفاقاً وہاں شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی بھی موجود تھے۔ خواجہ ہمام نے غسل کی ابتدا کی تو شیخ سعدی نے بوجۂ ادب لوٹے سے انکے سر پر پانی ڈالنا شروع کردیا۔ خواجہ ہمام نے استفسار کیا۔ میاں درویش کہاں سے آ رہے ہو۔ شیخ سعدی نے...