بہ سیّارۂ مرّیخ - ماوراءالنہری شاعر عبدالرئوف فطرت بُخارائی

حسان خان

لائبریرین
(مِرّیخ یولدوزی‌گه)
گۉزل یولدوز، یېریمیزنینگ اېنگ قدرلی توقغانی،
نېگه بیزدن قاچیب مونچه اوزاق‌لرگه توشیب‌سن؟
تووغانینگ‌گه نېچون سیره گپورمس‌دن توریب‌سن،
سۉیله، یولدوز، حالینگ نه‌دیر، نېچوک تاپدینگ دُنیانی؟
بیزنینگ یېرده بۉلیب تورگن توبن‌لیک‌لر، خۉر‌لیک‌لر،
سۉیله، یولدوز، سېنینگ دغی قوچاغینگ‌ده بۉلورمی؟

بارمی سېن‌ده بیزیم کبی انسان‌لر،
ایککی یوزلی ایش‌بوزرلر، شیطان‌لر.
اۉرتاق قانین قانمه‌ی ایچکن زولوک‌لر،
قرداش اېتین تۉیمه‌ی یېگن قاپلان‌لر؟
بارمی سېن‌ده اۉک‌سوز یۉقسول‌نینگ قانین
گورونگله‌شیب، چاغیر کبی ایچکن‌لر؟
بارمی سېن‌ده بوتون دُنیا توزوگین
اۉز قاپچیغین تۉلدیرغه‌لی بوزغن‌لر؟
بارمی سېن‌ده بیر اۉلکه‌نی یاندیریب،
اۉز قازانین قاینتغووچی خاقان‌لر؟
بارمی سېن‌ده قارین-قورساق یۉلی‌ده
اېلین، یورتین، بارین-یۉغین ساتقان‌لر؟

(عبدالرئوف فطرت بُخارایی)
۱۹۲۰ء

(بہ سیّارۂ مِرّیخ)
اے ستارۂ زیبا! اے ہماری زمین کے قیمتی ترین رِشتے دار!
تم کس لیے ہم سے گُریزاں ہو کر اِس قدر دور چلے گئے ہو؟
اپنے رِشتے دار سے کس لیے تم ہرگز گفتگو نہیں کرتے؟
بتاؤ، اے ستارے، تمہارا حال کیسا ہے؟ تم نے دُنیا کو کیسا پایا؟
ہماری زمین میں ہوتے رہنے والی پستیاں اور ذِلّتیں
بتاؤ، اے سیّارے، کیا تمہاری آغوش میں بھی ہوتی ہیں؟

کیا تم میں [بھی] ہیں ہمارے جیسے انسانان؟
دو چہروں والے، کام بگاڑنے والے، شیطانان؟
قانع ہوئے بغیر رفیق کا خون پینے والی جوَنکیں؟
سیر ہوئے بغیر برادر کا گوشت کھانے والے تیندوے؟
کیا تم میں بھی ہیں یتیم ناداروں کے خون کو
ہنستے کھیلتے شراب کی طرح پینے والے؟
کیا تم میں [بھی] ہیں تمام دُنیا کے قاعدہ و قانون کو
اپنی بوری بھرنے کے لیے توڑنے والے؟
کیا تم میں [بھی] ہیں کسی مُلک کو جلا کر
اپنی دیگ کو اُبالنے والے خاقانان؟
کیا تم میں [بھی] ہیں شِکم و معدہ کی راہ میں
اپنے مُردم کو، اپنے وطن کو، اپنی ہر چیز کو فروخت کر دینے والے؟


(Mirrix yulduziga)
Go'zal yulduz, yerimizning eng qadrli tuqg'oni,
Nega bizdan qochib muncha uzoqlarga tushibsan?
Tuvg'oningga nechun sira gapurmasdan turibsan,
So'yla, yulduz, holing nadir, nechuk topding dunyoni?
Bizning yerda bo'lib turgan tubanliklar, xo'rliklar,
So'yla, yulduz, sening dag'i quchog'ingda bo'lurmi?

Bormi senda bizim kabi insonlar,
Ikki yuzli ishbuzarlar, shaytonlar,
O'rtoq qonin qonmay ichkan zuluklar,
Qardosh etin qo'ymay yegan qoplonlar?
Bormi senda o'ksuz yo'qsulning qonin
Gurunglashib, chog'ir kabi ichkanlar?
Bormi senda butun dunyo tuzugin
O'z qopchig'in to'ldirg'ali buzg'anlar?
Bormi senda bir o'lkani yondirib,
O'z qozonin qaynatg'uvchi xoqonlar.
Bormi senda qorin-qursoq yo'lida
Elin, yurtin, borin-yo'g'in sotqonlar?


× مندرجۂ بالا نظم ہِجائی وزن میں ہے۔
 
آخری تدوین:
(مِرّیخ یولدوزی‌گه)
گۉزل یولدوز، یېریمیزنینگ اېنگ قدرلی توقغانی،
نېگه بیزدن قاچیب مونچه اوزاق‌لرگه توشیب‌سن؟
تووغانینگ‌گه نېچون سیره گپورمس‌دن توریب‌سن،
سۉیله، یولدوز، حالینگ نه‌دیر، نېچوک تاپدینگ دُنیانی؟
بیزنینگ یېرده بۉلیب تورگن توبن‌لیک‌لر، خۉر‌لیک‌لر،
سۉیله، یولدوز، سېنینگ دغی قوچاغینگ‌ده بۉلورمی؟

بارمی سېن‌ده بیزیم کبی انسان‌لر،
ایککی یوزلی ایش‌بوزرلر، شیطان‌لر.
اۉرتاق قانین قانمه‌ی ایچکن زولوک‌لر،
قرداش اېتین تۉیمه‌ی یېگن قاپلان‌لر؟
بارمی سېن‌ده اۉک‌سوز یۉقسول‌نینگ قانین
گورونگله‌شیب، چاغیر کبی ایچکن‌لر؟
بارمی سېن‌ده بوتون دُنیا توزوگین
اۉز قاپچیغین تۉلدیرغه‌لی بوزغن‌لر؟
بارمی سېن‌ده بیر اۉلکه‌نی یاندیریب،
اۉز قازانین قاینتغووچی خاقان‌لر؟
بارمی سېن‌ده قارین-قورساق یۉلی‌ده
اېلین، یورتین، بارین-یۉغین ساتقان‌لر؟

(عبدالرئوف فطرت بُخارایی)
۱۹۲۰ء

(بہ سیّارۂ مِرّیخ)
اے ستارۂ زیبا! اے ہماری زمین کے قیمتی ترین رِشتے دار!
تم کس لیے ہم سے گُریزاں ہو کر اِس قدر دور چلے گئے ہو؟
اپنے رِشتے دار سے کس لیے تم ہرگز گفتگو نہیں کرتے؟
بتاؤ، اے ستارے، تمہارا حال کیسا ہے؟ تم نے دُنیا کو کیسا پایا؟
ہماری زمین میں ہوتے رہنے والی پستیاں اور ذِلّتیں
بتاؤ، اے سیّارے، کیا تمہاری آغوش میں بھی ہوتی ہیں؟

کیا تم میں [بھی] ہیں ہمارے جیسے انسانان؟
دو چہروں والے، کام بگاڑنے والے، شیطانان؟
قانع ہوئے بغیر رفیق کا خون پینے والی جوَنکیں؟
سیر ہوئے بغیر برادر کا گوشت کھانے والے تیندوے؟
کیا تم میں بھی ہیں یتیم ناداروں کے خون کو
ہنستے کھیلتے شراب کی طرح پینے والے؟
کیا تم میں [بھی] ہیں تمام دُنیا کے قاعدہ و قانون کو
اپنی بوری بھرنے کے لیے توڑنے والے؟
کیا تم میں [بھی] ہیں کسی مُلک کو جلا کر
اپنی دیگ کو اُبالنے والے خاقانان؟
کیا تم میں [بھی] ہیں شِکم و معدہ کی راہ میں
اپنے مُردم کو، اپنے وطن کو، اپنی ہر چیز کو فروخت کر دینے والے؟


(Mirrix yulduziga)
Go'zal yulduz, yerimizning eng qadrli tuqg'oni,
Nega bizdan qochib muncha uzoqlarga tushibsan?
Tuvg'oningga nechun sira gapurmasdan turibsan,
So'yla, yulduz, holing nadir, nechuk topding dunyoni?
Bizning yerda bo'lib turgan tubanliklar, xo'rliklar,
So'yla, yulduz, sening dag'i quchog'ingda bo'lurmi?

Bormi senda bizim kabi insonlar,
Ikki yuzli ishbuzarlar, shaytonlar,
O'rtoq qonin qonmay ichkan zuluklar,
Qardosh etin qo'ymay yegan qoplonlar?
Bormi senda o'ksuz yo'qsulning qonin
Gurunglashib, chog'ir kabi ichkanlar?
Bormi senda butun dunyo tuzugin
O'z qopchig'in to'ldirg'ali buzg'anlar?
Bormi senda bir o'lkani yondirib,
O'z qozonin qaynatg'uvchi xoqonlar.
Bormi senda qorin-qursoq yo'lida
Elin, yurtin, borin-yo'g'in sotqonlar?


× مندرجۂ بالا نظم ہِجائی وزن میں ہے۔
من بونون بیرینجی قسمینی گؤرمه‌میشدیم، یاشاسېن :):highfive:
 
Top