حسان خان
لائبریرین
(شیخ سعدی)
سعدی، ایا شاعرِ شیرینکلام!
خوابگهین روضهٔ دارالسّلام.
دور، اۏیان ای داهیهٔ روزگار!
گؤر وطنین اۏلدو ناسېل تار و مار.
مضجعِ پاکیندیر اگر دلگُشا،
حیف دئییل، منجه، بو گۆن دلگشا.
آچ گؤزونو، باخ وطن اولادېنا
سئوگیلی اعقابېنا، احفادېنا.
اۏلدو فراموش نصیحتلرین،
وئرمهدی هیچ فائده زحمتلرین.
حکمتِ اشعارېنا بیاختلاف
ائیلر ایکن اهلِ جهان اعتراف،
قدر قۏیارکن هامې آثارېنا،
سؤزلرینه، شیوهٔ گفتارېنا.
هر دیله نقل اۏلدو کلامېن سنین،
توتدو بۆتۆن عالَمی نامېن سنین.
یاتدېلار احفادلارېن خوابده،
ائتمهدیلر رکْز آدېنا آبِده.
قدرینی بیلسهیدی اگر اغنیا،
اسمینه مین مکتب اۏلوردو بِنا.
(عبّاس صحّت)
۱۸۹۸ء
ترجمہ:
اے سعدی! اے شاعرِ شیریں کلام! اے کہ تمہاری خوابگاہ روضۂ دارالسّلام ہے۔ اے نابغۂ روزگار! ایستادہ ہو! بیدار ہو! اور دیکھو کہ تمہارا وطن کس طرح تار و مار ہو گیا ہے۔ تمہاری آرامگاہِ پاک اگرچہ 'دل گُشا' ہے، [لیکن] حیف کہ میری نظر میں اِس روز دل گُشا نہیں ہے؛ اپنی چشم کھولو اور اولادِ وطن کی جانب، اور اپنے محبوب فرزندان و اخلاف کی جانب نگاہ کرو! تمہاری نصیحتیں فراموش ہو گئیں، اور تمہاری زحمتوں کا ہیچ (ذرا) فائدہ نہ ہوا۔۔۔ در حالیکہ اہلِ جہاں کسی اختلاف کے بغیر تمہارے اشعار کی حکمت کا اعتراف کیا، اور تمہارے جملہ آثار اور تمہارے سُخنوں اور تمہارے شیوۂ گفتار کی قدر دانی کی، اور ہر زبان میں تمہارا کلام منتقل ہوا، اور تمہارا نام تمام عالَم میں پھیل گیا، [لیکن] تمہارے اخلاف و فرزندان خوابیدگی میں چلے گئے اور اُنہوں نے تمہارے نام پر یادگار و مجسمہ نصب نہیں کیا۔ اگر اغنیاء تمہاری قدر جانتے تو تمہارے نام پر ہزاروں مکاتب و مدارس تعمیر ہوتے۔
(Şeyx Sə'di)
Sə'di, əya şairi-şirinkəlam!
Xabgəhin rövzeyi-darüssəlam.
Dur, oyan ey dahiyeyi-ruzgar!
Gör vətənin oldu nasıl tarü mar.
Məzcəi-pakindir əgər Dilgüşa,
Heyif deyil, məncə, bu gün dilgüşa.
Aç gözünü, bax vətən övladına,
Sevgili ə'qabına, əhfadına.
Oldu fəramuş nəsihətlərin,
Vermədi heç faidə zəhmətlərin.
Hikməti-əşarına biixtilaf
Eylər ikən əhli-cahan etiraf,
Qədr qoyarkən hamı asarına,
Sözlərinə, şiveyi-göftarına.
Hər dilə nəql oldu kəlamın sənin,
Tutdu bütün aləmi namın sənin.
Yatdılar əhfadların xabdə,
Etmədilər rəkz adına abidə.
Qədrini bilsəydi əgər əğniya,
İsmina min məktəb olurdu bina.
(Abbas Səhhət)
1898
× دلگُشا = اُس باغ کا نام جس میں سعدی شیرازی مدفون ہیں۔
سعدی، ایا شاعرِ شیرینکلام!
خوابگهین روضهٔ دارالسّلام.
دور، اۏیان ای داهیهٔ روزگار!
گؤر وطنین اۏلدو ناسېل تار و مار.
مضجعِ پاکیندیر اگر دلگُشا،
حیف دئییل، منجه، بو گۆن دلگشا.
آچ گؤزونو، باخ وطن اولادېنا
سئوگیلی اعقابېنا، احفادېنا.
اۏلدو فراموش نصیحتلرین،
وئرمهدی هیچ فائده زحمتلرین.
حکمتِ اشعارېنا بیاختلاف
ائیلر ایکن اهلِ جهان اعتراف،
قدر قۏیارکن هامې آثارېنا،
سؤزلرینه، شیوهٔ گفتارېنا.
هر دیله نقل اۏلدو کلامېن سنین،
توتدو بۆتۆن عالَمی نامېن سنین.
یاتدېلار احفادلارېن خوابده،
ائتمهدیلر رکْز آدېنا آبِده.
قدرینی بیلسهیدی اگر اغنیا،
اسمینه مین مکتب اۏلوردو بِنا.
(عبّاس صحّت)
۱۸۹۸ء
ترجمہ:
اے سعدی! اے شاعرِ شیریں کلام! اے کہ تمہاری خوابگاہ روضۂ دارالسّلام ہے۔ اے نابغۂ روزگار! ایستادہ ہو! بیدار ہو! اور دیکھو کہ تمہارا وطن کس طرح تار و مار ہو گیا ہے۔ تمہاری آرامگاہِ پاک اگرچہ 'دل گُشا' ہے، [لیکن] حیف کہ میری نظر میں اِس روز دل گُشا نہیں ہے؛ اپنی چشم کھولو اور اولادِ وطن کی جانب، اور اپنے محبوب فرزندان و اخلاف کی جانب نگاہ کرو! تمہاری نصیحتیں فراموش ہو گئیں، اور تمہاری زحمتوں کا ہیچ (ذرا) فائدہ نہ ہوا۔۔۔ در حالیکہ اہلِ جہاں کسی اختلاف کے بغیر تمہارے اشعار کی حکمت کا اعتراف کیا، اور تمہارے جملہ آثار اور تمہارے سُخنوں اور تمہارے شیوۂ گفتار کی قدر دانی کی، اور ہر زبان میں تمہارا کلام منتقل ہوا، اور تمہارا نام تمام عالَم میں پھیل گیا، [لیکن] تمہارے اخلاف و فرزندان خوابیدگی میں چلے گئے اور اُنہوں نے تمہارے نام پر یادگار و مجسمہ نصب نہیں کیا۔ اگر اغنیاء تمہاری قدر جانتے تو تمہارے نام پر ہزاروں مکاتب و مدارس تعمیر ہوتے۔
(Şeyx Sə'di)
Sə'di, əya şairi-şirinkəlam!
Xabgəhin rövzeyi-darüssəlam.
Dur, oyan ey dahiyeyi-ruzgar!
Gör vətənin oldu nasıl tarü mar.
Məzcəi-pakindir əgər Dilgüşa,
Heyif deyil, məncə, bu gün dilgüşa.
Aç gözünü, bax vətən övladına,
Sevgili ə'qabına, əhfadına.
Oldu fəramuş nəsihətlərin,
Vermədi heç faidə zəhmətlərin.
Hikməti-əşarına biixtilaf
Eylər ikən əhli-cahan etiraf,
Qədr qoyarkən hamı asarına,
Sözlərinə, şiveyi-göftarına.
Hər dilə nəql oldu kəlamın sənin,
Tutdu bütün aləmi namın sənin.
Yatdılar əhfadların xabdə,
Etmədilər rəkz adına abidə.
Qədrini bilsəydi əgər əğniya,
İsmina min məktəb olurdu bina.
(Abbas Səhhət)
1898
× دلگُشا = اُس باغ کا نام جس میں سعدی شیرازی مدفون ہیں۔
آخری تدوین: