عبدالقیوم چوہدری
محفلین
نہر دے کنڈھے سڑکو سڑک سائیکل بھجائی جاندا ساں ۔ اک بندہ خبرے کدھروں واہو واہی آیا تے سائیکل دے وچ آ وجا۔ مین ڈگدا ڈگدا مساں بچیاتے سائیکل پٹڑی نال کھلہار کے پچھانہہ پرت کے اوہنوں اٹھان لگا۔ اوہ مونہہ پرنے ڈگ پیا سی تے ہن آپ ای اٹھ کے کپڑیاں توں مٹی جھاڑدا پیا سی ۔ میں اوہدے کپڑے جھاڑن لگ پیا تے اوہدے مونہہ مہاندرے ول ڈٹھا۔ اوہ پنجھیاں تیہاں ورھیاں دا بندہ سی۔ سوٹ تے فلیٹ پائی سا سُو تے بوٹاں تے پالش وی نواں سی۔ پر انگریزی فیشن دے کپڑے اوہدے دوالے ڈاڈھے اوپرے جاپدے سن۔ انج جاپدا سی جیویں اوس انگریزی کپڑے بہروپ وٹان لئی پائے ہون ۔ میں چھیتی چھیتی اوہدا ہتھ ہتھ پھڑ کے آکھیا:
معافی دئیں یار ! میتھوں بڑی بھل ہوگئی اے پر مینوں نال ایمان دے پتا نہیں جے لگدا پئی سائیکل تینوں کیویں جا وجی اے ۔
اوس آکھیا آہونا جی ! ویکھونا جی ! میں جی ! مینوں وی کدی پتا نہیں جے لگدا پئی سائیکلاں میرے اتے کیویں آچڑھدیاں نیں۔ میں سمجھیا مینوں مخول پیا کردا اے۔ پر میں اوہدے دند کڈھن توں تے سوں سوں شڑکارے مارن توں جاچیا پئی ایہہ وچارا کوئی سدھاڑ تے کملا اے تے مینوں ترس آگیا، تے پچھیا۔
بھائی ! کوئی سٹ پھیٹ تاں نہیں نا آئی ؟
سٹ پھٹ تے نہیں آئی پر آہو نا جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! جے میری آپاں ویکھ لیندی تے میں آکھنا سی ، اوئے ربا ! میں مرگیا تے پھیر پتا جے کیہ ہندا ؟ اوہ سلیپر لاہ لیندی تے تڑا تڑ تہاڈے سر تے پئیاں کھڑکدیاں تے پھیر مزا بجھدا۔ آہو نا جی ! ویکھو ناجی! ہیں جی !
مینوں انج جاپیا جیویں میں کسے پاگل خانیوں نسے ہوئے سودائی نال پیا گلاں کرناں۔ پر اوہدے کپڑے لتے تے مونہہ مہاندرے توں میرا اچنبھا ودھیا تے میں اوہنوں پچھیا کتھے وے تیری آپاں ؟ اوہ ایڈی زوراور پئی راہ جاندے راہیاں نوں اپنے بھرا توں چڑ کے پھینٹ سٹدی اے۔
آکھن لگا آہو جی ! ویکھو ناجی ! میری آپاں بڑی زوراور جے جی ! تہانوں نہیں نا پتا۔ بہہ جاؤ ایتھے میں تہانوں دساں اوہدے کولوں تے دینا سائیں وی ڈردا جے۔
مینوں اوہدیاں گلاں وچ کجھ رسا جاپی۔ سدھاڑ بندے دیاں سدھ پدھریاں گلاں نہ کوئی لک لکا، نہ سوچ وچار۔ جیویں سینہ کھول کے تلی تے دھریا ہووے تے پھوکاں مار مارکے اوہدی ہواڑ چوفیرے پیا کھلاردا ہووے۔ میں اوہدے نیڑے ہوگیا تے پچھیا۔
دینا سائیں کون اے ؟
لو تسیں تے دینے سائیں نوں وی نہیں جاندے ۔ بھلا اوہنوں شہر وچ کون نہیں جاندا۔ اوڈا سخی شہر وچ ہور کیہڑا جے جیہڑا جاندے راہیاں نوں پنج پنج روپئے دا سوٹا پلیوں لوا دے۔ دربار دے پچھے اوہدا ڈیرہ جے۔ ایہہ ویکھاں مینوں دو سر گٹاں وچ اوس اپنے ہتھ نال چرس بھر کے دتی اے۔ جاپتر عیش کر ساڈے مال تے ۔ تے نال ای اوس ڈبی وچوں سگرٹ کڈھیا تے لالیاتے مینوں وی صلح ماری۔ میں آکھیا۔
نہیں میں سگرٹ نہیں پیندا تے چرس والا سگرٹ اُکا نہیں پیندا۔ آکھن لگا۔
آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! تے پھیر تسیں شراب پیندے ہووگے۔ دینا سائیں آہند ا اے جیہڑے چرس نہیں پیندے اوہ شراب پیندے نیں۔ بندہ نشیوں بنا نہیں رہ سکدا۔نشے دا تے بندہ اے۔ نشہ گیا تے بندے وچ کیہ رہ گیا؟
میں آکھیا توں مینوں ایہہ تاں دس پئی دینا سائیں تیری آپاں کولوں کیویں ڈردا اے ؟ آکھن لگا
میری آپاں زوراور جو ہوئی۔ بدوبدی بندے گل پے جاندی جے۔ میری آپاں تے میں اکٹھے ای رہنے آں نا ! اپنے بابے دے گھر وچ۔میرا بابا بڑا چنگا سی ۔ سانوں بڑا سوہنا گھر بناکے دے گیا اے مینوں تے میری آپاں نوں۔
میں پچھیا تسیں کتھے رہندے او ؟
آکھن لگا اسیں پہلاں اپنے پنڈ وچ رہندے ساں ۔ بڑا سوہنا جے ساڈا پنڈ۔ ساڈے پنڈ نوں کل عالم جاندا اے۔ سارا پنجاب، پاکستان ہندوستان لاہور جاندا اے۔ اسیں اوتھوں دے چھیمبے آں ، چھیمبے۔ آہو نا جی، ویکھو نا جی، ہیں جی ! اوتھوں دے وڈے چودھری ہوراں میرے بابے نوں بتی کڈھن گھلیا تے میرا بابا راہوں ای مڑ آیا۔ اوہنوں تاپ چڑھ گیا سی نا ! تے آکے چودھری نوں آکھیا مینوں کس ہوگئی اے، میں بتی تے نہیں جا سکدا۔ آہو ناجی ! ویکھو نا جی! ہیں ناجی! چودھری نے میرے بابے نوں ڈنڈا ماریا تے آکھیا توں بڑا حرام خور، کم چور ہوگیا ایں۔ تیرے مغز وچ کیڑا سرکدا اے۔ ملبہ چک لے اپنے کوٹھے دا۔ تے آہو نا جی ! ویکھو نا جی ! میرے بابے نے ملبہ وی نہ چکیا، گھردا جلی جپا، بھانڈا ٹینڈا چیج وست ڈھگےتے لدی تے اتے مینوں تے آپاں نوں بہا کے شہر آ گیا۔ ایتھے آ کے میرے بابے اپنی لام ڈوری کھول لئی۔
لام ڈوری ؟ میں پچھیا
لام ڈوری کیہ ہندی اے ؟
آکھن لگا تہانوں ایہہ وی نہیں پتا؟ لام ڈوری جتھے لوکی آ کے دھون واسطے لیڑے دے جاندے نیں تے میرے بابے نے اپنی لام ڈوری دا ناں رکھیا کوریشی لام ڈوری.......... میں پچھیا بابا ! کوریشی تے ساڈے پنڈ دے مولوی نوں آہندے، ساڈی لام ڈوری کوریشی کیویں بن گئی ؟ بابے آکھیا آہو نا جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! اوئے چپ کر کملیا ! مولوی ہوری وی ایسے طرحاں ای کوریشی بن گئے نیں جیویں ساڈی لام ڈوری کوریشی بن گئی اے۔ تے آہو نا جی ! ویکھو نا جی ! ساڈا کم بڑا چلیا۔ بابا تاریاں دی چھاویں دریا تے جاندا۔ ساڈا ڈھگا بڑا اتھرا ساجے۔ باپو بنا کسے دے قابو نہیں ساجے آوندا لوکی آہندے سن تیرا بابا چھیاں چھیمبیاں جنا کم کردا اے تے اہدا ڈھگا اٹھاں ڈھگیاں جنا لدا چکدا اے۔ دوہاں دی جوڑی اچرج اے۔ میں لام ڈوری تے بہہ کے مئیں کولوں حرفاں دی پچھان ای کیتی سی پر میری آپاں تے بڑا پڑھ لکھ گئی اے۔ چوداں چوداں پندراں پندراں جماعتاں نوں ہتھ ماریا سُو تے ہن آپ وی لوکاں نوں پڑھان جاندی جے۔ بڑی ہشیار جے میری آپاں ۔ جیویں ساڈی لام ڈوری کوریشی ہوگئی سی نا !
اوویں ای آپاں کوریشی ہوگئی اے تے کوریشی سداوندی جے۔
میں آکھیا تیرا بابا ہن کتھے ہوندا اے ؟
اوہ مر گیا اے جی ! اسیں اوہنوں پنڈ جا کے دب آئے ساں۔ مر ن لگا آہنداسی مینوں ماں پیو دے نال دبیو جے۔ مرن توں کجھ دہاڑے پہلاں اوہ سانوں ایہہ بنا کے دے گیا سی، جتھے میں تے میری آپاں رہنے آں ۔ آہو جی ! ویکھو جی ! ہیں جی! جدوں میرا بابا گھر بناون لگا تے نال دے گوانڈھی سانوں تھاں نہ لین دین۔ اک آکھے جے اوہناں دا کوٹھا بن گیا تے امیراں ایتھے تھاں مُل نہیں لینی تے ساڈیاں کوٹھیاں دا مل وی گھٹ جاوے
گا۔ آہو جی ! مینوں تے پتا نہیں لگا، کیوں۔ اسیں سگوں ایتھے رونق بنائی سی۔ لوکی سانوں کیوں ڈکدے سن ؟ مینوں تے پتا نہیں لگا، کیوں سانوں روکدے سن ؟ میری آپاں نے اوہناں نوں بڑیان گلاں آکھیاں سن ۔ آہندی سی مرن لگیاں سینے تے رکھ کے لے جانا، ایہہ زمیناں۔ جیوندیاں ساتھوں اڈ وسنا لوڑدے او تے مویاں وی وکھرے قبرستان وچ قبر بنانا۔ پھیر ساڈے بابے نے سانوں کوٹھا بنا دتا۔ پر اوہدے ہیٹھاں لام ڈوری نہ بنائی۔ آپاں اوس نوں ڈک دتا سی۔ آکھن لگی ہن اساں ایہہ دھندا نہیں کرنا۔ بڑی ڈاڈھی جے میری آپاں ۔ بابے نوں لام ڈوری نہ بنان دتی۔
آہو بھائی ! انج جاپدا اے تیری آپاں بڑی ڈاڈھی اے۔ میں وی اوہدی ہاں وچ ہاں ملائی۔
ڈاڈھی کیوں نہیں ۔ اوہنے اک ہور مثال دتی جس وڈے چودھری سانوں پنڈوں کڈھیا سی اوہدی دھی ایتھے ویاہی ہوئی اے۔ اوہناں دے ویاہ ہویا تاں اوہناں سانوں سدا گھلیا۔ آپاں کہندی اسیں نہیں جاندے ، اوہناں سانوں کمیں سمجھ کے سدا گھلیا اے، سانوں کمیں آہندے جے۔ انج سارے پنڈ والے فجرے ککڑ دی بانگے اٹھ کے پنے کمیں کاجیں لگ جاندے نیں۔ جوترے لاندیاں ، پھلہے واہندیاں ، پانی بنھدیاں ، دھڑاں لمبدیاں تے ڈنگراں نوں پٹھے پاندیاں ہر کوئی مٹی نال مٹی ہویا رہندا جے۔ کسے نوں سر کُھرکن دی ویہل نہیں جے ہندی۔ بڈھیاں جوں ڈنگدیاں ، کپاہ چندیاں، مکئی چھلدیاں ، گوہے تھپدیاں ، بالن ڈھوندیاں تے پیہندیاں لکاندیاں تے بھتے لجاندیاں جے۔ منڈے ڈنگر چاردے جے۔ سارے بڈھیاں بندے ، نکے وڈے تاریاں دی چھاویں اٹھدے جے تے ترکالیں گھر آوندے جے۔ بھاویں کوئی ساؤ ہووے تے بھاویں کوئی کمیں ہووے تے انج سانوں ای کمیں آہندے جے۔ آہو جی ! ویکھو نا جی! ہیں جی ایہہ گل کیویں ہوئی؟
ایہدا جواب تے میرے کول وی نہیں سی تے جے ہوندا وی تے میں اوہنوں کدی وی نہ سمجھا سکدا ۔ پر میں ایہ جانن واسطے کاہلا ضرور ساں پئی اوہدی آپاں نے چودھری دی دھی نوں ویاہ دے سدے دا کیہ جواب گھلیا تے میں پچھیا تے توں ایہہ دس پئی تیری آپاں چودھریاں دے ویاہ تے گئی کہ نہ ؟
آکھن لگی میں نہیں جانا اوتھے۔ اوہ راٹھ ہوون گے تے اپنے گھر ہوون گے۔ میں ڈردیاں ڈردیاں آکھیا۔ آپاں چودھری دی دھی غصے ہوگئی تے پھیر؟ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی !
آپاں نے لال لال ڈیلے کڈھ کے مینوں ویکھیا تے آکھیا۔ بہو وے طوطیا! جدوں جی اوہ مینوں غصے ہووے تے انج ای آہندی ہندی جے ۔ بہو وے طوطیا! تے کدی کدی پیار نال وی آہندی ہندی اے طوطیا من موتیا۔ انج میں اوہدے کولوں بڑا ڈردا جے۔ اک واری اوس طوطے دی گھنڈی مروڑ دتی سی۔
ایہہ کیوں ؟ میں وی ڈردیاں ہویاں پچھیا۔
آکھن لگا طوطا اودوں دا ساڈے کول سی جدوں ساڈے بابے ہوراں دی لام ڈوری چلدی سی۔ طوطے دا پنجرا بوہے نال ٹنگیا ہونداسی تے پچھلے اندر آپاں ستری کردی ہندی سی ۔ بابے آواز دینی ، پتر گاہک دے کپڑے استری کردے۔ توتا وی ساریاں گلاں سندا سی ۔ جو سندا سی اوہو آہندا سی۔ جدوں بابے نے نواں گھر بنایا تے آپاں نے لام ڈوری بند کرا دتی تے طوطے دا پنجرا آپاں دی باری وچ ٹنگیا رہن لگا۔ ایہ اودوں دی گل جے جدوں آپاں پڑھاون جان لگ پئی سی۔ اک دن آپاں دیاں سہیلیاں آئیاں تے اوہناں لئی چاہ بنان لگ پئی۔ اتوں طوطیا بولیا پتر گاہک کپڑے لین کھلوتا اے، توں حالی کپڑے استری نہیں کیتے۔ بس جی ! سہیلیاں دے جان مگروں آپاں نے مٹھودی گھنڈی مروڑ دتی۔ آہو جی ! ویکھونا جی ! ہیں جی! کسے دن میری وی گھنڈی نہ مروڑ دے۔
میں اوہنوں تسلی دتی نہیں تیری تے اوہ آپاں ہوئی نا۔ ویکھاں تینوں کیا سوہنے کپڑے سواں کے دتے سُو۔
آکھن لگا سواں کے نہیں سُو دتے ، آپ سیوں کے پائے سُو۔ بڑی کاریگر جے۔
میں آکھیا اوہ گل تے وچے رہ گئی ۔ تیری آپاں چودھریاں دے ویاہ تے نہیں سی جاندی ۔ توں پچھیا سی کدھرے چودھری دی دھی غصے نہ ہو جاوے تے پھیر تیری آپاں نے کیہ آکھیا سی ؟
آکھن لگی، بہو وے طوطیا! میں کیہ جاننی آں اوس کتی کمینی نوں۔
تے پھیر کیہ ہویا؟ میں پچھیا۔
آکھن لگا اوہ نہ گئی تے میں چلا گیا۔ ساڈے پنڈ دے چودھری جو ہوئے ۔ چودھریاں دی دھی نے مینوں اپنے ہتھیں لون پا کے دتا ، وچ ڈھیر ساریاں بوٹیاں تے آکھیا لے کھا جنا جی کردا ای۔ انج ساریاں نال بہا کے روٹی نہ کھوائی۔ جدوں سارے پروہنے کھا بیٹھے تے دوجے لاگیاں نوں تور کے مینوں کول بہا کے روٹی کھوائی۔ انج بڑی چنگی جے جی چودھریاں دی دھی۔ اوہدا بندہ وی بڑا چنگا جے۔ پھل جنٹلمین جے۔ سوٹ بوٹ پاوندا جے۔ موٹرتے چڑھدا جے تے جٹاں وانگوں پنجابی بولدا جے۔ میری آپاں تے ہر کسے نال گٹ مٹ گٹ مٹ کردی رہندی جے۔ پنجابی وی بولے تے میماں وانگوں واج کڈھدی جے۔
چودھری دی دھی نے تیر آپاں ولوں نہ پچھیا ؟ میں ایہہ گل تے اوہدے کولوں ضرور پچھنی سی۔
آکھن لگا جاندیاں ای پچھیا سا اوہنے۔ وے بھین نہیوں آئی ؟ تے میں آکھیا سی اوہ نہیں اوندی۔ چودھری دی دھی آکھن لگی تے نہ آوے ، سو واری نہ آوے ۔ میں کیہ جاننی آں اوس کتی کمینی نوں آہو جی ! ویکھوناجی ! ہیں جی !ایہہ جنانیاں اک دوجی دی ڈاڈھی تار خبر رکھدیاں جے۔ میری آپاں وی ایہو کجھ آکھیا سی تے چودھری دی دھی نے وی ایہو کجھ آکھیا۔
میرا ہاسا نکل گیا تے میں آکھیا آہو بھائی ! دل دلاں نوں راہ ہندی اے۔
آکھن لگا آپاں بڑی ڈاڈھی جے جی ! اوس اپنے کھسم نوں وی ڈھونگے تے لت مار کے گھروں کڈھ دتا سی۔
تے میں پچھیا کتھے ویاہی ہوئی سی تیری آپاں ؟
آکھن لگا سڑکوں پار ساڈے ساہمنے چبارے وچ اک بابو آ کے رہیا۔ اوہ وی پچھوں کسے پنڈ دا سی۔ بڑا بانکا ٹیڈا۔ ہر ویلے لشکیا رہنداسی۔ کسے دفتر وچ نوکر سی۔ کم توں آکے ساری دہاڑی رکاٹ لائی رکھداسی۔ کدی کدی رکاٹ نال آپ وی گاون لگ پیندا سی۔ اک دن میری آپاں اوس کولوں رکاٹ منگ گھلیا۔ میری آپاں کول وی دو واجے نیں۔ رکاٹ والے۔ اودھر آپاں نے اوہدے کولوں اک ہور رکاٹ منگوا گھلیا۔ اوہ آپے ای لے کے آ گیا۔ آپاں آکھیا لنگھ آؤ۔ آپاں اوہدے ساہمنے واجے تے رکاٹ لایا تے اوہ وی سہجے سہجے گاون لگ پیا تے پھیر خبرے اوہنوں کیہ دھیان آیا۔ اوہ بڑا نیواں ہوکے تے لف کے میری آپاں کولوں معافی منگن لگ پیا۔ آہندا سی میتھوں بھل ہوگئی اے۔ مینوں تہاڈے کوٹھے تے آکے گاونا نہیں سی چاہیدا۔ میری آپاں کھڑ کھڑ ہس پئی۔ جدوں اوہ کھڑ کھڑ کر کے ہسے تے بڑی سوہنی لگدی جے میری آپاں ۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی!
میں آکھیا تے پھیر ؟
آکھن لگا پھیر اوہ تے آپاں کدی کدی کٹھے تماشے تے وی جان لگ پئے۔ پر سچی گل ایہ جے پئی مینوں بابو چنگا نہیں ساجے لگدا۔
کیوں ؟ میں پچھیا۔
اک تے اوہ میری آپاں نوں آپاں نہیں سی آہندا ۔ کجھ ہور آہندا سی ۔ پر آپاں نوں برا نہیں سی لگدا۔ میں اک دن بھل بھلیکھے اوہنوں بھین جی آکھ بیٹھا ساں ۔ غصے نال لال ہوگئی سی۔ آکھن لگی مرگئی اے تیر بھین جی ۔ مینوں پھیر بھین جی نہ آکھیں ۔ آپاں آکھیا کر ۔ کتھوں پیش پے گیا اے، جماندرو پینڈو پر بابو نوں کجھ نہیں سی آہندی ۔ اوہدا ناں کواندی سی۔ اوہ وی اگوں دندیاں کڈھدا رہنداسی ۔ پر آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! انج سارے ای بندے میری آپاں اگے دندیاں ای کڈھدے رہندے جے۔ اوہدے نال غصےدی گل کوئی وی نہیں جے کردا۔ اوہ چنگا بھلا بنیا گوشت موڑدے تے بودی قصائی وی دندیاں ای کڈھدا رہندا جے۔ جے ہور کوئی موڑ گھوڑ کرے تے بوٹیاں اوہناں دے متھے ماردا جے تے آہنداجے میرے ولوں کتیاں نوں پاؤ جی، مین بنے گوشت دا کیہ کراں۔ میری آپاں اگے نہیں جے بولدا۔ کن نہیں جے پھرکدا۔
میں آکھنا اے۔ پر بابو تینوں کیوں نہیں سی چنگا لگدا ؟
جدوں آوندا سی مینوں کتے پھٹاون دی کردا سی۔ کدی آکھے جا سرگٹ لیا، کدی آکھے جا پان لیا۔ کدی آکھے ایس شدائی نوں پاگل خانے گھل، ایہدا مغز ٹھیک ہووے۔
کدی آکھے جانی ایہدے اتے ایویں روپیے پئی روڑھنی ایں۔ ایہنوں سوٹاں بوٹاں دی کیہ لوڑ اے۔ ایہنوں کھدر دے لیڑے پوا تے گامے شاہی جتی لے دے ، جیہڑی ایہنوں پھبے وی۔ اک دن میں سنیا آپاں نوں آکھے ۔ ایہہ مکان فروخت کر دینا چاہیدا اے۔
ایہہ سنیا تے میری خانیوں گئی ۔ میں آکھیا کہ میرے پیودے ہتھاں دا بنیا مکان میتھوں چھڈیا نہیں جاندا۔ میں آکھیا۔ منا! ایس بابو نے تے اوڑک آپاں کولوں ایہہ گل منا لینی اے۔ آپاں تے پتلی وانگوں اوہدی تار تے نچن لگ پئی سی۔
جے آپاں ایہ گھر ویچ دتا تے پھیر اسیں کتھے جاں گے۔ ایہہ گھر مینوں اپنے بابے جنا پیارالگدا اے۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی! میں اک دن ست کے دینے سائیں کول گیا۔ کردے، کیویں جے ایہہ بابو میری آپاں دے مگروں لہہ جائے ۔ دینے سائیں نے چرس دادھوں اکو سوٹے نال ساری کوٹھڑی وچ کھلار دتا تے سلفے دی لاٹ وچوں ویکھ کے مینوں دسیا۔
دینا سائیں سلفے دی لاٹ وچوں عرش دیان لکھیاں پڑھ لیندا جے۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی !
کیہ آکھیا دینے سائیں نے ؟ میں پچھیا۔
دینے سائیں نے آکھیا۔ کملیا ایہہ روگ دم درود، تویت دھاگے نال جان والا نہیں۔ ایہہ جوانی دا جن اے، جوانی دا جن ، ایس ویلے نہ تیری آپاں دیاں اکھاں ویہندیاں نیں،نہ اوہدے کن سندے نیں ۔ ایس واسطے کجھ نہیں ہو سکدا ۔ ایس دسیاں بنا صاف نہیں ہوناتے جے ایہہ گھٹ وس پئی تے اہدا زور گھٹ جاؤ گاتے پھیر اسمان نتر جاؤ گاتے میرے رب نے چاہیا تے بابو ہوراں نوں دن دیویں تارے نظریں آ جان گے۔ ایس بابو دی پینگھ نوں ہلارے لین دے ۔ پورے ھلارے تے آوے تے اودوں ٹٹے گئی۔ تے انج ای ہوی۔
اک دن بڑا بدل سی ۔ دن دیویں بھیرا ہوگیاسی ۔ اوس دن بابو نے چار بندے سدکے میری آپاں نال نکاح پڑھالیا تے کجھ دناں پچھوں جدوں اوہنے سرگٹ لیاون لئی گھلیاتے آپاں آکھیا ایس کم لئی نوکر رکھو، میرا بھرا تہاڈا گولا نہیں۔ جے اک دہاڑے اوس مینوں پان لئی گھلیاتے آپاں آکھیا تہانوں سر گٹ تون جو روکیاسی تہانوں مت نہیں آئی ؟ بھیر بابو نے نوکری چھڈ دتی تے اوہ ساڈے ای چبارے وچ آرہیا۔ آہنداسی میرے دفتر والے نہیں جاندے میں کڈا کو اچارواں۔ اوہناں وچوں کوئی میرے گٹے نوں نہیں اپڑدا۔ میں پھنکار آن ۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! انج تے بابو مدھرا جیہا جے ، میتھوں وی انگل نیواں ای اے۔ اوہدے دفتر والے اوہدے گٹے تک کیوں نہیں سن اپڑدے ؟ یاں اوہ اکا ای گٹھ مٹھیے ہون گے کہ آپاں ایہہ گل سن کے بڑی تتی کاہلی ہوئی تے بابو دے گل پے گئی۔ وے میں جاننی آں توں کڈا کو بھنکار ایں۔ ایویں ایں۔ ویہلا بہہ کے رن دی کمائی کھانا لوڑنا ایں بے غیرتا ! ہور کوئی گل نہیں۔
کجھ دہاڑے لنگھے تے اک دن بابو پھیر آکھیا ایس بھرانوں سوٹ بوٹ دی کیہ لوڑ اے۔ ایہنوں کھدر دے لیڑے پواؤتے ایہدے لئی گامے شاہی جتی منگواؤ۔ تے آپاں آکھیابکواس نہ کرو جی !میرا بھرا اے ، میرے دل دی بوٹی اے۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! جیویں لوک تماشے وچ بولدے نیں۔ اوس آکھیا میرے تے بھراوچوں اک نوں چن لے۔ تے میری آپاں نے اوہدے ڈھونگے تے لت مار کے گھروں کڈھ دتا تے اودوں پچھے بابو ایتھے نہیں جے وڑیا۔ دینے سائیں دیاں کرامتاں ہوئیاں نا !
تے ہن تیری آپاں کیہ کرد ی ؟ میں پچھیا۔
کرناکیہ سو اوسے طرح پڑھان جاندیاے۔ بگھی تے سیر کردی اے۔ مینوں کھواندی اے، پیا ندی اے، کسے دی گل نہیں سندی۔
اینے چر وچ اک بگھی آ کے ڈھکی تے کوچوان دی تھاں تے بیٹھی ہوئی راساں کھچدی تے چھانٹا ہلاردی اک بانکی ترکھی لوہڑے ہار مٹیار نے بجلی وانگوں کڑک کے آکھیاوے ایتھے بہہ رہیا ایں طوطیا! گھر نہیوں جانا؟ اوہدے موہوں بس ایہہ نکلیا۔ آپاں ........
تے اوہ انج کن سٹ کے اوہدے مگر جا بیٹھا جیویں کوئی ڈاڈھا اصیل پالتو کتا ہووے تے پچھانہہ تکیاں بنا بولیا۔ آہو جی ! ویکھونا جی ! ہیں جی !
معافی دئیں یار ! میتھوں بڑی بھل ہوگئی اے پر مینوں نال ایمان دے پتا نہیں جے لگدا پئی سائیکل تینوں کیویں جا وجی اے ۔
اوس آکھیا آہونا جی ! ویکھونا جی ! میں جی ! مینوں وی کدی پتا نہیں جے لگدا پئی سائیکلاں میرے اتے کیویں آچڑھدیاں نیں۔ میں سمجھیا مینوں مخول پیا کردا اے۔ پر میں اوہدے دند کڈھن توں تے سوں سوں شڑکارے مارن توں جاچیا پئی ایہہ وچارا کوئی سدھاڑ تے کملا اے تے مینوں ترس آگیا، تے پچھیا۔
بھائی ! کوئی سٹ پھیٹ تاں نہیں نا آئی ؟
سٹ پھٹ تے نہیں آئی پر آہو نا جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! جے میری آپاں ویکھ لیندی تے میں آکھنا سی ، اوئے ربا ! میں مرگیا تے پھیر پتا جے کیہ ہندا ؟ اوہ سلیپر لاہ لیندی تے تڑا تڑ تہاڈے سر تے پئیاں کھڑکدیاں تے پھیر مزا بجھدا۔ آہو نا جی ! ویکھو ناجی! ہیں جی !
مینوں انج جاپیا جیویں میں کسے پاگل خانیوں نسے ہوئے سودائی نال پیا گلاں کرناں۔ پر اوہدے کپڑے لتے تے مونہہ مہاندرے توں میرا اچنبھا ودھیا تے میں اوہنوں پچھیا کتھے وے تیری آپاں ؟ اوہ ایڈی زوراور پئی راہ جاندے راہیاں نوں اپنے بھرا توں چڑ کے پھینٹ سٹدی اے۔
آکھن لگا آہو جی ! ویکھو ناجی ! میری آپاں بڑی زوراور جے جی ! تہانوں نہیں نا پتا۔ بہہ جاؤ ایتھے میں تہانوں دساں اوہدے کولوں تے دینا سائیں وی ڈردا جے۔
مینوں اوہدیاں گلاں وچ کجھ رسا جاپی۔ سدھاڑ بندے دیاں سدھ پدھریاں گلاں نہ کوئی لک لکا، نہ سوچ وچار۔ جیویں سینہ کھول کے تلی تے دھریا ہووے تے پھوکاں مار مارکے اوہدی ہواڑ چوفیرے پیا کھلاردا ہووے۔ میں اوہدے نیڑے ہوگیا تے پچھیا۔
دینا سائیں کون اے ؟
لو تسیں تے دینے سائیں نوں وی نہیں جاندے ۔ بھلا اوہنوں شہر وچ کون نہیں جاندا۔ اوڈا سخی شہر وچ ہور کیہڑا جے جیہڑا جاندے راہیاں نوں پنج پنج روپئے دا سوٹا پلیوں لوا دے۔ دربار دے پچھے اوہدا ڈیرہ جے۔ ایہہ ویکھاں مینوں دو سر گٹاں وچ اوس اپنے ہتھ نال چرس بھر کے دتی اے۔ جاپتر عیش کر ساڈے مال تے ۔ تے نال ای اوس ڈبی وچوں سگرٹ کڈھیا تے لالیاتے مینوں وی صلح ماری۔ میں آکھیا۔
نہیں میں سگرٹ نہیں پیندا تے چرس والا سگرٹ اُکا نہیں پیندا۔ آکھن لگا۔
آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! تے پھیر تسیں شراب پیندے ہووگے۔ دینا سائیں آہند ا اے جیہڑے چرس نہیں پیندے اوہ شراب پیندے نیں۔ بندہ نشیوں بنا نہیں رہ سکدا۔نشے دا تے بندہ اے۔ نشہ گیا تے بندے وچ کیہ رہ گیا؟
میں آکھیا توں مینوں ایہہ تاں دس پئی دینا سائیں تیری آپاں کولوں کیویں ڈردا اے ؟ آکھن لگا
میری آپاں زوراور جو ہوئی۔ بدوبدی بندے گل پے جاندی جے۔ میری آپاں تے میں اکٹھے ای رہنے آں نا ! اپنے بابے دے گھر وچ۔میرا بابا بڑا چنگا سی ۔ سانوں بڑا سوہنا گھر بناکے دے گیا اے مینوں تے میری آپاں نوں۔
میں پچھیا تسیں کتھے رہندے او ؟
آکھن لگا اسیں پہلاں اپنے پنڈ وچ رہندے ساں ۔ بڑا سوہنا جے ساڈا پنڈ۔ ساڈے پنڈ نوں کل عالم جاندا اے۔ سارا پنجاب، پاکستان ہندوستان لاہور جاندا اے۔ اسیں اوتھوں دے چھیمبے آں ، چھیمبے۔ آہو نا جی، ویکھو نا جی، ہیں جی ! اوتھوں دے وڈے چودھری ہوراں میرے بابے نوں بتی کڈھن گھلیا تے میرا بابا راہوں ای مڑ آیا۔ اوہنوں تاپ چڑھ گیا سی نا ! تے آکے چودھری نوں آکھیا مینوں کس ہوگئی اے، میں بتی تے نہیں جا سکدا۔ آہو ناجی ! ویکھو نا جی! ہیں ناجی! چودھری نے میرے بابے نوں ڈنڈا ماریا تے آکھیا توں بڑا حرام خور، کم چور ہوگیا ایں۔ تیرے مغز وچ کیڑا سرکدا اے۔ ملبہ چک لے اپنے کوٹھے دا۔ تے آہو نا جی ! ویکھو نا جی ! میرے بابے نے ملبہ وی نہ چکیا، گھردا جلی جپا، بھانڈا ٹینڈا چیج وست ڈھگےتے لدی تے اتے مینوں تے آپاں نوں بہا کے شہر آ گیا۔ ایتھے آ کے میرے بابے اپنی لام ڈوری کھول لئی۔
لام ڈوری ؟ میں پچھیا
لام ڈوری کیہ ہندی اے ؟
آکھن لگا تہانوں ایہہ وی نہیں پتا؟ لام ڈوری جتھے لوکی آ کے دھون واسطے لیڑے دے جاندے نیں تے میرے بابے نے اپنی لام ڈوری دا ناں رکھیا کوریشی لام ڈوری.......... میں پچھیا بابا ! کوریشی تے ساڈے پنڈ دے مولوی نوں آہندے، ساڈی لام ڈوری کوریشی کیویں بن گئی ؟ بابے آکھیا آہو نا جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! اوئے چپ کر کملیا ! مولوی ہوری وی ایسے طرحاں ای کوریشی بن گئے نیں جیویں ساڈی لام ڈوری کوریشی بن گئی اے۔ تے آہو نا جی ! ویکھو نا جی ! ساڈا کم بڑا چلیا۔ بابا تاریاں دی چھاویں دریا تے جاندا۔ ساڈا ڈھگا بڑا اتھرا ساجے۔ باپو بنا کسے دے قابو نہیں ساجے آوندا لوکی آہندے سن تیرا بابا چھیاں چھیمبیاں جنا کم کردا اے تے اہدا ڈھگا اٹھاں ڈھگیاں جنا لدا چکدا اے۔ دوہاں دی جوڑی اچرج اے۔ میں لام ڈوری تے بہہ کے مئیں کولوں حرفاں دی پچھان ای کیتی سی پر میری آپاں تے بڑا پڑھ لکھ گئی اے۔ چوداں چوداں پندراں پندراں جماعتاں نوں ہتھ ماریا سُو تے ہن آپ وی لوکاں نوں پڑھان جاندی جے۔ بڑی ہشیار جے میری آپاں ۔ جیویں ساڈی لام ڈوری کوریشی ہوگئی سی نا !
اوویں ای آپاں کوریشی ہوگئی اے تے کوریشی سداوندی جے۔
میں آکھیا تیرا بابا ہن کتھے ہوندا اے ؟
اوہ مر گیا اے جی ! اسیں اوہنوں پنڈ جا کے دب آئے ساں۔ مر ن لگا آہنداسی مینوں ماں پیو دے نال دبیو جے۔ مرن توں کجھ دہاڑے پہلاں اوہ سانوں ایہہ بنا کے دے گیا سی، جتھے میں تے میری آپاں رہنے آں ۔ آہو جی ! ویکھو جی ! ہیں جی! جدوں میرا بابا گھر بناون لگا تے نال دے گوانڈھی سانوں تھاں نہ لین دین۔ اک آکھے جے اوہناں دا کوٹھا بن گیا تے امیراں ایتھے تھاں مُل نہیں لینی تے ساڈیاں کوٹھیاں دا مل وی گھٹ جاوے
گا۔ آہو جی ! مینوں تے پتا نہیں لگا، کیوں۔ اسیں سگوں ایتھے رونق بنائی سی۔ لوکی سانوں کیوں ڈکدے سن ؟ مینوں تے پتا نہیں لگا، کیوں سانوں روکدے سن ؟ میری آپاں نے اوہناں نوں بڑیان گلاں آکھیاں سن ۔ آہندی سی مرن لگیاں سینے تے رکھ کے لے جانا، ایہہ زمیناں۔ جیوندیاں ساتھوں اڈ وسنا لوڑدے او تے مویاں وی وکھرے قبرستان وچ قبر بنانا۔ پھیر ساڈے بابے نے سانوں کوٹھا بنا دتا۔ پر اوہدے ہیٹھاں لام ڈوری نہ بنائی۔ آپاں اوس نوں ڈک دتا سی۔ آکھن لگی ہن اساں ایہہ دھندا نہیں کرنا۔ بڑی ڈاڈھی جے میری آپاں ۔ بابے نوں لام ڈوری نہ بنان دتی۔
آہو بھائی ! انج جاپدا اے تیری آپاں بڑی ڈاڈھی اے۔ میں وی اوہدی ہاں وچ ہاں ملائی۔
ڈاڈھی کیوں نہیں ۔ اوہنے اک ہور مثال دتی جس وڈے چودھری سانوں پنڈوں کڈھیا سی اوہدی دھی ایتھے ویاہی ہوئی اے۔ اوہناں دے ویاہ ہویا تاں اوہناں سانوں سدا گھلیا۔ آپاں کہندی اسیں نہیں جاندے ، اوہناں سانوں کمیں سمجھ کے سدا گھلیا اے، سانوں کمیں آہندے جے۔ انج سارے پنڈ والے فجرے ککڑ دی بانگے اٹھ کے پنے کمیں کاجیں لگ جاندے نیں۔ جوترے لاندیاں ، پھلہے واہندیاں ، پانی بنھدیاں ، دھڑاں لمبدیاں تے ڈنگراں نوں پٹھے پاندیاں ہر کوئی مٹی نال مٹی ہویا رہندا جے۔ کسے نوں سر کُھرکن دی ویہل نہیں جے ہندی۔ بڈھیاں جوں ڈنگدیاں ، کپاہ چندیاں، مکئی چھلدیاں ، گوہے تھپدیاں ، بالن ڈھوندیاں تے پیہندیاں لکاندیاں تے بھتے لجاندیاں جے۔ منڈے ڈنگر چاردے جے۔ سارے بڈھیاں بندے ، نکے وڈے تاریاں دی چھاویں اٹھدے جے تے ترکالیں گھر آوندے جے۔ بھاویں کوئی ساؤ ہووے تے بھاویں کوئی کمیں ہووے تے انج سانوں ای کمیں آہندے جے۔ آہو جی ! ویکھو نا جی! ہیں جی ایہہ گل کیویں ہوئی؟
ایہدا جواب تے میرے کول وی نہیں سی تے جے ہوندا وی تے میں اوہنوں کدی وی نہ سمجھا سکدا ۔ پر میں ایہ جانن واسطے کاہلا ضرور ساں پئی اوہدی آپاں نے چودھری دی دھی نوں ویاہ دے سدے دا کیہ جواب گھلیا تے میں پچھیا تے توں ایہہ دس پئی تیری آپاں چودھریاں دے ویاہ تے گئی کہ نہ ؟
آکھن لگی میں نہیں جانا اوتھے۔ اوہ راٹھ ہوون گے تے اپنے گھر ہوون گے۔ میں ڈردیاں ڈردیاں آکھیا۔ آپاں چودھری دی دھی غصے ہوگئی تے پھیر؟ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی !
آپاں نے لال لال ڈیلے کڈھ کے مینوں ویکھیا تے آکھیا۔ بہو وے طوطیا! جدوں جی اوہ مینوں غصے ہووے تے انج ای آہندی ہندی جے ۔ بہو وے طوطیا! تے کدی کدی پیار نال وی آہندی ہندی اے طوطیا من موتیا۔ انج میں اوہدے کولوں بڑا ڈردا جے۔ اک واری اوس طوطے دی گھنڈی مروڑ دتی سی۔
ایہہ کیوں ؟ میں وی ڈردیاں ہویاں پچھیا۔
آکھن لگا طوطا اودوں دا ساڈے کول سی جدوں ساڈے بابے ہوراں دی لام ڈوری چلدی سی۔ طوطے دا پنجرا بوہے نال ٹنگیا ہونداسی تے پچھلے اندر آپاں ستری کردی ہندی سی ۔ بابے آواز دینی ، پتر گاہک دے کپڑے استری کردے۔ توتا وی ساریاں گلاں سندا سی ۔ جو سندا سی اوہو آہندا سی۔ جدوں بابے نے نواں گھر بنایا تے آپاں نے لام ڈوری بند کرا دتی تے طوطے دا پنجرا آپاں دی باری وچ ٹنگیا رہن لگا۔ ایہ اودوں دی گل جے جدوں آپاں پڑھاون جان لگ پئی سی۔ اک دن آپاں دیاں سہیلیاں آئیاں تے اوہناں لئی چاہ بنان لگ پئی۔ اتوں طوطیا بولیا پتر گاہک کپڑے لین کھلوتا اے، توں حالی کپڑے استری نہیں کیتے۔ بس جی ! سہیلیاں دے جان مگروں آپاں نے مٹھودی گھنڈی مروڑ دتی۔ آہو جی ! ویکھونا جی ! ہیں جی! کسے دن میری وی گھنڈی نہ مروڑ دے۔
میں اوہنوں تسلی دتی نہیں تیری تے اوہ آپاں ہوئی نا۔ ویکھاں تینوں کیا سوہنے کپڑے سواں کے دتے سُو۔
آکھن لگا سواں کے نہیں سُو دتے ، آپ سیوں کے پائے سُو۔ بڑی کاریگر جے۔
میں آکھیا اوہ گل تے وچے رہ گئی ۔ تیری آپاں چودھریاں دے ویاہ تے نہیں سی جاندی ۔ توں پچھیا سی کدھرے چودھری دی دھی غصے نہ ہو جاوے تے پھیر تیری آپاں نے کیہ آکھیا سی ؟
آکھن لگی، بہو وے طوطیا! میں کیہ جاننی آں اوس کتی کمینی نوں۔
تے پھیر کیہ ہویا؟ میں پچھیا۔
آکھن لگا اوہ نہ گئی تے میں چلا گیا۔ ساڈے پنڈ دے چودھری جو ہوئے ۔ چودھریاں دی دھی نے مینوں اپنے ہتھیں لون پا کے دتا ، وچ ڈھیر ساریاں بوٹیاں تے آکھیا لے کھا جنا جی کردا ای۔ انج ساریاں نال بہا کے روٹی نہ کھوائی۔ جدوں سارے پروہنے کھا بیٹھے تے دوجے لاگیاں نوں تور کے مینوں کول بہا کے روٹی کھوائی۔ انج بڑی چنگی جے جی چودھریاں دی دھی۔ اوہدا بندہ وی بڑا چنگا جے۔ پھل جنٹلمین جے۔ سوٹ بوٹ پاوندا جے۔ موٹرتے چڑھدا جے تے جٹاں وانگوں پنجابی بولدا جے۔ میری آپاں تے ہر کسے نال گٹ مٹ گٹ مٹ کردی رہندی جے۔ پنجابی وی بولے تے میماں وانگوں واج کڈھدی جے۔
چودھری دی دھی نے تیر آپاں ولوں نہ پچھیا ؟ میں ایہہ گل تے اوہدے کولوں ضرور پچھنی سی۔
آکھن لگا جاندیاں ای پچھیا سا اوہنے۔ وے بھین نہیوں آئی ؟ تے میں آکھیا سی اوہ نہیں اوندی۔ چودھری دی دھی آکھن لگی تے نہ آوے ، سو واری نہ آوے ۔ میں کیہ جاننی آں اوس کتی کمینی نوں آہو جی ! ویکھوناجی ! ہیں جی !ایہہ جنانیاں اک دوجی دی ڈاڈھی تار خبر رکھدیاں جے۔ میری آپاں وی ایہو کجھ آکھیا سی تے چودھری دی دھی نے وی ایہو کجھ آکھیا۔
میرا ہاسا نکل گیا تے میں آکھیا آہو بھائی ! دل دلاں نوں راہ ہندی اے۔
آکھن لگا آپاں بڑی ڈاڈھی جے جی ! اوس اپنے کھسم نوں وی ڈھونگے تے لت مار کے گھروں کڈھ دتا سی۔
تے میں پچھیا کتھے ویاہی ہوئی سی تیری آپاں ؟
آکھن لگا سڑکوں پار ساڈے ساہمنے چبارے وچ اک بابو آ کے رہیا۔ اوہ وی پچھوں کسے پنڈ دا سی۔ بڑا بانکا ٹیڈا۔ ہر ویلے لشکیا رہنداسی۔ کسے دفتر وچ نوکر سی۔ کم توں آکے ساری دہاڑی رکاٹ لائی رکھداسی۔ کدی کدی رکاٹ نال آپ وی گاون لگ پیندا سی۔ اک دن میری آپاں اوس کولوں رکاٹ منگ گھلیا۔ میری آپاں کول وی دو واجے نیں۔ رکاٹ والے۔ اودھر آپاں نے اوہدے کولوں اک ہور رکاٹ منگوا گھلیا۔ اوہ آپے ای لے کے آ گیا۔ آپاں آکھیا لنگھ آؤ۔ آپاں اوہدے ساہمنے واجے تے رکاٹ لایا تے اوہ وی سہجے سہجے گاون لگ پیا تے پھیر خبرے اوہنوں کیہ دھیان آیا۔ اوہ بڑا نیواں ہوکے تے لف کے میری آپاں کولوں معافی منگن لگ پیا۔ آہندا سی میتھوں بھل ہوگئی اے۔ مینوں تہاڈے کوٹھے تے آکے گاونا نہیں سی چاہیدا۔ میری آپاں کھڑ کھڑ ہس پئی۔ جدوں اوہ کھڑ کھڑ کر کے ہسے تے بڑی سوہنی لگدی جے میری آپاں ۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی!
میں آکھیا تے پھیر ؟
آکھن لگا پھیر اوہ تے آپاں کدی کدی کٹھے تماشے تے وی جان لگ پئے۔ پر سچی گل ایہ جے پئی مینوں بابو چنگا نہیں ساجے لگدا۔
کیوں ؟ میں پچھیا۔
اک تے اوہ میری آپاں نوں آپاں نہیں سی آہندا ۔ کجھ ہور آہندا سی ۔ پر آپاں نوں برا نہیں سی لگدا۔ میں اک دن بھل بھلیکھے اوہنوں بھین جی آکھ بیٹھا ساں ۔ غصے نال لال ہوگئی سی۔ آکھن لگی مرگئی اے تیر بھین جی ۔ مینوں پھیر بھین جی نہ آکھیں ۔ آپاں آکھیا کر ۔ کتھوں پیش پے گیا اے، جماندرو پینڈو پر بابو نوں کجھ نہیں سی آہندی ۔ اوہدا ناں کواندی سی۔ اوہ وی اگوں دندیاں کڈھدا رہنداسی ۔ پر آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! انج سارے ای بندے میری آپاں اگے دندیاں ای کڈھدے رہندے جے۔ اوہدے نال غصےدی گل کوئی وی نہیں جے کردا۔ اوہ چنگا بھلا بنیا گوشت موڑدے تے بودی قصائی وی دندیاں ای کڈھدا رہندا جے۔ جے ہور کوئی موڑ گھوڑ کرے تے بوٹیاں اوہناں دے متھے ماردا جے تے آہنداجے میرے ولوں کتیاں نوں پاؤ جی، مین بنے گوشت دا کیہ کراں۔ میری آپاں اگے نہیں جے بولدا۔ کن نہیں جے پھرکدا۔
میں آکھنا اے۔ پر بابو تینوں کیوں نہیں سی چنگا لگدا ؟
جدوں آوندا سی مینوں کتے پھٹاون دی کردا سی۔ کدی آکھے جا سرگٹ لیا، کدی آکھے جا پان لیا۔ کدی آکھے ایس شدائی نوں پاگل خانے گھل، ایہدا مغز ٹھیک ہووے۔
کدی آکھے جانی ایہدے اتے ایویں روپیے پئی روڑھنی ایں۔ ایہنوں سوٹاں بوٹاں دی کیہ لوڑ اے۔ ایہنوں کھدر دے لیڑے پوا تے گامے شاہی جتی لے دے ، جیہڑی ایہنوں پھبے وی۔ اک دن میں سنیا آپاں نوں آکھے ۔ ایہہ مکان فروخت کر دینا چاہیدا اے۔
ایہہ سنیا تے میری خانیوں گئی ۔ میں آکھیا کہ میرے پیودے ہتھاں دا بنیا مکان میتھوں چھڈیا نہیں جاندا۔ میں آکھیا۔ منا! ایس بابو نے تے اوڑک آپاں کولوں ایہہ گل منا لینی اے۔ آپاں تے پتلی وانگوں اوہدی تار تے نچن لگ پئی سی۔
جے آپاں ایہ گھر ویچ دتا تے پھیر اسیں کتھے جاں گے۔ ایہہ گھر مینوں اپنے بابے جنا پیارالگدا اے۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی! میں اک دن ست کے دینے سائیں کول گیا۔ کردے، کیویں جے ایہہ بابو میری آپاں دے مگروں لہہ جائے ۔ دینے سائیں نے چرس دادھوں اکو سوٹے نال ساری کوٹھڑی وچ کھلار دتا تے سلفے دی لاٹ وچوں ویکھ کے مینوں دسیا۔
دینا سائیں سلفے دی لاٹ وچوں عرش دیان لکھیاں پڑھ لیندا جے۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی !
کیہ آکھیا دینے سائیں نے ؟ میں پچھیا۔
دینے سائیں نے آکھیا۔ کملیا ایہہ روگ دم درود، تویت دھاگے نال جان والا نہیں۔ ایہہ جوانی دا جن اے، جوانی دا جن ، ایس ویلے نہ تیری آپاں دیاں اکھاں ویہندیاں نیں،نہ اوہدے کن سندے نیں ۔ ایس واسطے کجھ نہیں ہو سکدا ۔ ایس دسیاں بنا صاف نہیں ہوناتے جے ایہہ گھٹ وس پئی تے اہدا زور گھٹ جاؤ گاتے پھیر اسمان نتر جاؤ گاتے میرے رب نے چاہیا تے بابو ہوراں نوں دن دیویں تارے نظریں آ جان گے۔ ایس بابو دی پینگھ نوں ہلارے لین دے ۔ پورے ھلارے تے آوے تے اودوں ٹٹے گئی۔ تے انج ای ہوی۔
اک دن بڑا بدل سی ۔ دن دیویں بھیرا ہوگیاسی ۔ اوس دن بابو نے چار بندے سدکے میری آپاں نال نکاح پڑھالیا تے کجھ دناں پچھوں جدوں اوہنے سرگٹ لیاون لئی گھلیاتے آپاں آکھیا ایس کم لئی نوکر رکھو، میرا بھرا تہاڈا گولا نہیں۔ جے اک دہاڑے اوس مینوں پان لئی گھلیاتے آپاں آکھیا تہانوں سر گٹ تون جو روکیاسی تہانوں مت نہیں آئی ؟ بھیر بابو نے نوکری چھڈ دتی تے اوہ ساڈے ای چبارے وچ آرہیا۔ آہنداسی میرے دفتر والے نہیں جاندے میں کڈا کو اچارواں۔ اوہناں وچوں کوئی میرے گٹے نوں نہیں اپڑدا۔ میں پھنکار آن ۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! انج تے بابو مدھرا جیہا جے ، میتھوں وی انگل نیواں ای اے۔ اوہدے دفتر والے اوہدے گٹے تک کیوں نہیں سن اپڑدے ؟ یاں اوہ اکا ای گٹھ مٹھیے ہون گے کہ آپاں ایہہ گل سن کے بڑی تتی کاہلی ہوئی تے بابو دے گل پے گئی۔ وے میں جاننی آں توں کڈا کو بھنکار ایں۔ ایویں ایں۔ ویہلا بہہ کے رن دی کمائی کھانا لوڑنا ایں بے غیرتا ! ہور کوئی گل نہیں۔
کجھ دہاڑے لنگھے تے اک دن بابو پھیر آکھیا ایس بھرانوں سوٹ بوٹ دی کیہ لوڑ اے۔ ایہنوں کھدر دے لیڑے پواؤتے ایہدے لئی گامے شاہی جتی منگواؤ۔ تے آپاں آکھیابکواس نہ کرو جی !میرا بھرا اے ، میرے دل دی بوٹی اے۔ آہو جی ! ویکھو نا جی ! ہیں جی ! جیویں لوک تماشے وچ بولدے نیں۔ اوس آکھیا میرے تے بھراوچوں اک نوں چن لے۔ تے میری آپاں نے اوہدے ڈھونگے تے لت مار کے گھروں کڈھ دتا تے اودوں پچھے بابو ایتھے نہیں جے وڑیا۔ دینے سائیں دیاں کرامتاں ہوئیاں نا !
تے ہن تیری آپاں کیہ کرد ی ؟ میں پچھیا۔
کرناکیہ سو اوسے طرح پڑھان جاندیاے۔ بگھی تے سیر کردی اے۔ مینوں کھواندی اے، پیا ندی اے، کسے دی گل نہیں سندی۔
اینے چر وچ اک بگھی آ کے ڈھکی تے کوچوان دی تھاں تے بیٹھی ہوئی راساں کھچدی تے چھانٹا ہلاردی اک بانکی ترکھی لوہڑے ہار مٹیار نے بجلی وانگوں کڑک کے آکھیاوے ایتھے بہہ رہیا ایں طوطیا! گھر نہیوں جانا؟ اوہدے موہوں بس ایہہ نکلیا۔ آپاں ........
تے اوہ انج کن سٹ کے اوہدے مگر جا بیٹھا جیویں کوئی ڈاڈھا اصیل پالتو کتا ہووے تے پچھانہہ تکیاں بنا بولیا۔ آہو جی ! ویکھونا جی ! ہیں جی !
آخری تدوین:
