سید شہزاد ناصر
محفلین
('لوک واراں' وچ احمد سلیم نے گونتری غلام
محمد رلیئے توں سنکے ایہہ وار درج کیتی ہے)
1
تاریاں دی اوٹ چند ن چھپے، سورج ن چھپے بدل کی چھایا
پت سپت پنگھوڑے ن چھپے، اراکی ن چھپے جد آسن تے آیا
چنچل نارِ کے نین ن چھپن، اور سندر روپ ن چھپے چھپایا
مد کے پیتیاں جات پرکھیئے، داتا پرکھیئے جد مانگت آیا
مورکھ دے کول کبتّ کیہا، جیہا بھینس دے کول مرجنگ وجایا ۔
2
پتّ ہتھ بنھ کردیاں بینتی، سچیاں دیاں سنا
راتیں ستی نوں سفنہ واچیا، سفنہ بری بلا
تیرا وچہں تھم کڑکیا، محل ڈگ پیا گڑ گڑا
چھجا چوبارے والا ڈھیہہ پیا، جیہدی گوڑھی ماندا چھاں
بورا جھوٹا چاورا، مغلاں روہیاں چ کٹھا آ
بھنّ بھنّ کھاندے بوٹیاں، سیکھاں نال ٹنگا
تیرا ساندل دادا ماریا، دتا بھورے چ پا
مغلاں پٹھیاں کھلاں لاہ کے، بھریاں نال ہوا
جے توں بند راجپوت دی، نیوں کے گھڑی لنگھا
جمنا تے مرِ جاونا، مرداں دے بول رہن سر جا ۔
3
اٹھ او دادو ڈوگرا، ماں لدھی نوں گھرِ گھلّ
مینوں کوئِ ن دسدا سورما، آوے دلے جوان تے چل
ول ول ماراں مغلاں دیاں ڈھانیاں، دیاں پوراں دے پور اتھل
میں بدل بنا دیاں دھوڑ دے، کوٹیں امر ترتھل
میں مار دیاں بگے شیر نوں، اوہدی ہیٹھ وچھاواں کھلّ
میں چڑھکے گھوڑا پھیر لاں، جگ تے رہِ جاؤ گلّ
کون کمینہ بادشاہ، آوے دلے جوان تے چل ۔
4
دلا مکھ توں بولدا، ماتا نوں کرے ٹھکور
میرا دلا ناں ن رکھدیؤں، رکھدیؤں کجھ ہور
چار چکّ میں بھٹی نے کھاونے، دینے شکر وانگوں بھور
ماراں اکبر والیاں ڈالیاں، تد جانی دلا راٹھور
میرے ہیٹھاں بکی لکھ دی، جہڑی ٹردی سنم ٹھکور
میں پت آں بگے شیر دا، میرے شیراں ورگے تؤر
جمنا تے مر جاونا، اوڑک اڈنا پنجرے چوں بھور ۔
5
میدھا جا کے کوکیا، اکبر دے دربار
توں سنیندا اکبر بادشاہ، تینوں اکھیں ویکھیا آن
اک جمیا پنڈی وچ سورما، ماں لدھی دے گھر لال
اوہنے لٹکے کھا لیاں ڈالیاں، بھٹی کھوہکے کھا گئے مال
میلہ جھٹ دا ہونی ن ٹلی، جہڑی بیٹھی دلے دی بار
اوہدے جمن نوں روندیاں رانیاں، وچ ہٹیاں رون کراڑ
جے توں اکبر بادشاہ، چڑھ کے لے لے دلے دی سار
جے توں پتہ ن لیا اوسدا، آ جانی تینوں ہار
اوہنے ول ول مارنیاں ڈھانیاں، دے دیوے جواناں نوں ٹال
جمنا تے مر جاونا، مرداں دے بول رہن سر دے نال ۔
6
نال غصے دے بولدا بادشاہ، سبھناں نوں کہندا
ہے کوئی اتھے سورما، وچ کچہری رہندا
ہو کے پتّ فرید دا، نال ساڈے کھہندا
اوہدا دانہ پانی گھٹ گیا، ہن ذرا کو رہندا
سر وڈھّ کے ساڈے صوبے دا، ہن پنڈی رہندا
اٹھے کوئی سورما-بادشاہ پھر کہندا ۔
7
تیجی واری بادشاہ، بولیا تلخی نال
تسیں سارے پاجی ہو گئے، پچھا گئے وکھال
کی پاجی دا جیونا، بھاویں جیوے برس ہزار
پاجی نیکی کدے ن کھٹدا، سر چکے بدیاں دا بھار
تہاڈا ہزاراں نال مقابلہ، کتے کھا کے ن بھجیو ہار
کوئی وچ کچہری سورما مینوں دیوے ہتھ وکھال
جیندا دلے نوں لیاوے بنھ کے، اوہدے پٹکے دے نال
باندھاں وی لیاوے بنھ کے، نرڑ لیاوے ہودیاں نال
پنڈی جا کے ڈھاہ دیوے، گلّ رہِ جائ دنیاں تے یاد
کوئی اٹھ کے بیڑا چک لؤ، کر لؤ میان تلوار
جے دلے نوں لیاؤ بنھ کے، کر دیاں دونے منصبدار ۔
8
چڑھ پیا مرزا نزامدین، ستّ پنج پیگی دور
تتے تاء مہاوتاں ہاتھیاں نوں لیا سدھوا ہزورِ
ٹھیکری والیوں لانگھا پے گیا، چڑھے مغلاں دے کٹک ضرور
مغل پچھدے ہالیاں پالیاں، کیوں وئی دلا نیڑے کہ دور
اوہدے دشمن آنہدے اؤہُ کھڑا، بھٹی دے سجن آنہدے دور
مغلاں نے مچھاں مروڑیاں، چلنا ہے پنڈی ضرور
ڈھاہ دینیاں دلے دیاں ماڑیاں، جتھے وسدا بھمبڑا نور
دلا شیر وچ بار دے، جویں باغاں 'چِ جھلے کھجور ۔
9
ہتھ بنھ کرداں بینتی، پربھا ! سچیاں دیواں سنا
کاچھی کرت دے پترے، مینوں گئے ہتھ آ
جے پتری جھوٹھ بولدی، اگّ وچ دیویں سڑا
جے پتری جھوٹھ بولدی، وچ پانی دیویں رڑھا
فوجاں بادشاہ دیاں، چڑھکے جانیاں اتھے آ
اٹھ دن تینوں ہار اے، ڈیرہ جھنگ راوی تے لا
دن ناویں نوں آن کے لڑیں توں، فتح دیؤُ آپ خدا ۔
10
لدھی مکھ توں بولدی، دل وچ کرے وچار
ایہہ پت نہیں میرے دلے دا، کسے بھٹھیارے دی مار
نی پتّ ہوندا جے دلے دا، اوہ کھاندا واج دی خار
جد دو میں واجاں ماریاں، اٹھ بہندا مار کے چھال
گھوڑے تے چڑھکے دینودا، مغلاں نوں ہتھ وکھال
نور خان نہیں مکھوں بولیا، لدھی رو پئی ڈھاہیں مار
پھلرے ہن کدھر نوں چلیئے، سبھ بیلی ٹر گئے نال
نی پنڈی سکھنی دسدی، اج سر تے کوکے کال ۔
11
ہتھ بنھ کردی آں بینتی، سچیاں دیواں سنا
باہر اترے مگلیٹڑے، دتی بیٹھے مچھاں نوں تاء
کی لے بہینگا مجلسے، کی جگ تے رہسی ناں
لے جانگے پنڈی لٹکے، ہاتھیاں دے ہودیاں 'چ پا
نونہاں دھیاں لجانگے بنھ کے، کی رہسیا شرم حیا
مینوں لے جاونگے بنھ کے، گھگری اڈدی لاہور نوں جا
مرزا لے جاؤ باندھاں بنھ کے، داغ دیو راجپوتی نوں لا
جے توں بند راجپوت دی، مینوں اک تے ہلاّ وکھا ۔
12
چڑھ پیا مہرو پوستی، موڈھے دھری بندوق
مہرو ٹھڈّ مغلاں تے جا پیا، مہرو صیف ملوک
ول ول ماردا ڈھانیاں، جیوں کوآری نوں چمبڑے بھوت
بیکانیریا صوبہ ماریا، دیہی اوہدی پھڑ گی جھوٹھ
کجھ مارے کجھ بھجّ گئے، رہندے کرن لگّ پئے کوچ
ستراں جواناں نوں مار کے، دھاری آؤندا شیر دا روپ
مینوں عمل نے ٹوٹاں دتیاں، ہتھ چلیا سی تیغ تے سوت
تیرا دلا گیدی ہو گیا، میں مہرو بنیاں راجپوت ۔
13
چڑھ پیا مہرو پوستی، جہڑا وانگ بدل دے گجے
سانگ پھڑ لئی گینڈے کور دی، سونہدی ہتھ وچ سجے
کھبے نال جمدھر تولدا، ماردا ہاتھی نوں سجیوں کھبے
جویں گھاڑ گھڑن ٹھٹھیار، سانگ شیر دی ٹھنا ٹھن وجے
کجھ مارے کجھ بھجّ گئے، رہندے سورمے لا لئے اگے
مہرو نبیاں جواناں نوں مار کے، سلام کیتی لدھی اگے
تیرا دلا گیدی ہو گیا، میں مہرو ودھ گیا اگے
جمنا تے مر جاونا، مرداں دے بول رہن سر لگے ۔
14
چڑھ پیا مرزا نزامدین، حکم دے رہا سپاہیاں
نشے دیاں بھر کے بوتلاں، ہاتھیاں دیاں سنڈاں وچ وہائیاں
جدوں وگی وا پرے دی، چڑھیاں ہاتھیاں نوں مستائیاں
ہاتھیاں تاک بھنے سنے سردلاں، ہٹّ ہٹکے ٹکراں لائیاں
ٹکے ٹکے دے سپاہی ستریں کردے، مناں دیاں آئیاں
مغل ساڑ ساڑ مارن کورڑے، رانیاں کونجاں وانگ کرلائیاں
رانیاں چاندی دے چوڑے والا متھے، سونے دیاں بندیاں لائیاں
اٹھے ڈھکاں بنھ کے، مغلاں راہ لاہور دے پائیاں
کیتیاں بھٹیا ! تیریاں، اج پیش لدھی دے آئیاں
لدھی نے کوکاں ماریاں، واج دے پنڈی دیا سائیاں ۔
15
لدھی نے کوکاں ماریاں، مار کے لمی ڈھاہ
پتر گیا سیں نانکے شہر نوں، اتے گھوڑی دے کاٹھیاں پا
وے تیری لے چلے پنڈی لٹّ کے، وچ ہاتھیاں دے ہودیاں پا
کی لے بہینگا مجلسے، کی جگ تے رہسیا ناں
تیریاں نونہاں دھیاں لے چلے، کی رہِ گئی شرم حیا
مرزا کلیاں ای باندھاں بنھ کے، داغ دتا راجپوتی نوں لا
جے توں بند راجپوت دی، مینوں باندھاں چھڑا کے وکھا
جمنا تے مر جاونا، مرداں دے بول رہن سر جا ۔
16
روڑے جٹّ نے ہائیں ماریاں، موہرے دلے دے جا
تیرا بھیت شریکاں دے لیا، مغل لتھے سن آ
چونکڑے دا سہاگا بنھ کے، دتو پنڈی دا تھیہ کرا
بنھ لئیو نے لدھی ماں نوں، جیہدی ککھے رہؤں سما
تیری بھین سلیمو بنھ لئی، تینوں گیدی آکھدی جا
تیرا بنھ لیا بچڑا نورکھان، ہتھیں ہتھوڑیاں لا
تیری کھانی نونہہ نوں بنھ لیا، جیہنے چن ن ویکھیا آ
تیری پھلراں رانی بنھ لئی، جیہدی سیجے بہندا سیں جا
تیری کانگڑے والی بنھ لئی، لیاندی سی ڈولے پا
تیری پھتی کراڑی بنھ لئی، جہڑی دارو نال دیوے رجا
تیری سیلاں گجری بنھ لئی، جہڑی دہیں نال دیوے نوھا
مہرو پوستی نے تیغاں ماریاں، دتے کٹک لڑا
توں ڈھاہنے سن دلی دے کنگرے، لاہور والے تے پہلاں ڈھاہ
بھلکے روٹی ویلے نوں وکنے، بردے لاہور وچ جا
ٹکے ٹکے نوں باندھاں وکنیاں، دلے ! بوہے شریکاں دے جا
جے توں بند راجپوت دی، باندھاں چھڑا کے وکھا ۔
17
اٹھ اوئِ نپھرا میریا، میری گھوڑی پیڑ لیا
گھوڑی لیاویں پیڑ کے، چار جامہ تے تاہرو پا
کچ-بندھ لولھاں ہیکلاں، گلیں ہمیلاں پا
میں چڑھنا پتّ رجپوت دے، جانا مغلاں دے دا
مرزا لے گیا باندھاں بنھ کے، داغ گیا راجپوتی نوں لا
مینوں انّ حرام ہے، جناں چر باندھاں ن لواں چھڑا ۔
18
دلے نھاون رچیا، پانی گرم کرا
نھاتا گھڑا پلٹّ کے، گرم تے سرد رلا
دلے سر امبرائی بنھ لئی، پیچو پیچ ولا
ہتھ ہنے پیر رکاب ول، آسن گھوڑی چڑھیا جا
مامے اٹھ کے پھڑ لئی، گھوڑی واگاں توں آ
کہندا کھلو جا بھانجیا، مکھ توں دیوے سنا
دنے تیاری کراںگے، اج رنگ وچ بھنگ ن پا
سارے رل کے چلانگے، لوانگے باندھاں چھڑا ۔
19
دلا مکھ توں بولدا، رحمت خاں نوں دیوے سنا
توں بند ایں ڈبے سور دی، بیٹھوں مغلاں نال پگّ وٹا
جے پتّ ہویا میں فرید دا، باندھاں لواں چھڑا
بلدا بڈھڑا لال خان، سچیاں دئے سنا
کیہدے تازی ہنکدے آنکے، کسی دتی الکھ کرا
کیہنے بگل وجائے موت دے، پاؤندی آوے گھاہ
اگوں پتر پوترے بولدے، بابا تینوں کی اس نال
ایہہ باندھاں دلے راٹھ دیاں، پائی جاندے لاہور دے راہ ۔
20
مغل پیالے پینودے، بیٹھے مد ماتے
کئی نے کھیڈاں کھیڈدے، شطرنج وچھا کے
کئی تماشے ویکھدے، بھنڈ نقل رچا کے
کئی ہتھ پکڑکے لوٹے، ٹٹیاں نوں جاتے
ادھر بھٹی راجپوت، پے جاندے دھا کے
اڈدے سیس درانیاں، جیوں پپل پاتے
ہویا گاڑھا جنگ، سورمے کھونیں نھاتے ۔
21
چڑھ پیا دلا سورما، ربّ دا ناؤں دھیا
دلے گھوڑی بھجائی زور نال، وچ جنگ دے وڑیا آ
دلے واہی تلوار سجے ہتھ نال، دتیاں دلاں 'چِ کلھیریاں پا
آؤندی گھوڑی دلے دی ویکھ کے، مرزے ہاتھی دتا بٹھا
بھجکے لدھی دے پیریں بہہ گیا، دلے دا بنیا دھرم-بھرا
اگے پئے نوں شیر نہیں کھانودا، لدھی دلے نوں دتا سمجھا
دلے نے تیغاں ماریاں، تے باندھاں لئیاں چھڑا ۔
22
یدھ وچ موت دے نگارے وجدے، بجلی کڑکدی
شیراں وانگوں سورمے میدان گجدے، چنڈی کھڑکدی
رہکلے جمورے تے طماچے چلدے، کھنڈے چڑھے سان جی
راجپوت دلا میدان گجدا، پاجی نسے جان جی
باز جویں مار کے جھپٹ سٹدا، اڈدے جنور نوں
بھانج پے گئی مغلاں دا مان ٹٹیا، مڑیئے لاہور نوں
دلے دی چڑھائی ویکھ دل ڈولیا، مرزے نزام دا
واہی تلوار جدوں راجپوت نے، فوجاں نوں بھجانودا
لال خان دی بارہویں پنڈی 'چ آن کے، فوجاں ہین لاہ لئیاں
کٹھے ہو کے سارے راجپوت لڑ پئے، باندھاں نے چھڑا لئیاں ۔
محمد رلیئے توں سنکے ایہہ وار درج کیتی ہے)
1
تاریاں دی اوٹ چند ن چھپے، سورج ن چھپے بدل کی چھایا
پت سپت پنگھوڑے ن چھپے، اراکی ن چھپے جد آسن تے آیا
چنچل نارِ کے نین ن چھپن، اور سندر روپ ن چھپے چھپایا
مد کے پیتیاں جات پرکھیئے، داتا پرکھیئے جد مانگت آیا
مورکھ دے کول کبتّ کیہا، جیہا بھینس دے کول مرجنگ وجایا ۔
2
پتّ ہتھ بنھ کردیاں بینتی، سچیاں دیاں سنا
راتیں ستی نوں سفنہ واچیا، سفنہ بری بلا
تیرا وچہں تھم کڑکیا، محل ڈگ پیا گڑ گڑا
چھجا چوبارے والا ڈھیہہ پیا، جیہدی گوڑھی ماندا چھاں
بورا جھوٹا چاورا، مغلاں روہیاں چ کٹھا آ
بھنّ بھنّ کھاندے بوٹیاں، سیکھاں نال ٹنگا
تیرا ساندل دادا ماریا، دتا بھورے چ پا
مغلاں پٹھیاں کھلاں لاہ کے، بھریاں نال ہوا
جے توں بند راجپوت دی، نیوں کے گھڑی لنگھا
جمنا تے مرِ جاونا، مرداں دے بول رہن سر جا ۔
3
اٹھ او دادو ڈوگرا، ماں لدھی نوں گھرِ گھلّ
مینوں کوئِ ن دسدا سورما، آوے دلے جوان تے چل
ول ول ماراں مغلاں دیاں ڈھانیاں، دیاں پوراں دے پور اتھل
میں بدل بنا دیاں دھوڑ دے، کوٹیں امر ترتھل
میں مار دیاں بگے شیر نوں، اوہدی ہیٹھ وچھاواں کھلّ
میں چڑھکے گھوڑا پھیر لاں، جگ تے رہِ جاؤ گلّ
کون کمینہ بادشاہ، آوے دلے جوان تے چل ۔
4
دلا مکھ توں بولدا، ماتا نوں کرے ٹھکور
میرا دلا ناں ن رکھدیؤں، رکھدیؤں کجھ ہور
چار چکّ میں بھٹی نے کھاونے، دینے شکر وانگوں بھور
ماراں اکبر والیاں ڈالیاں، تد جانی دلا راٹھور
میرے ہیٹھاں بکی لکھ دی، جہڑی ٹردی سنم ٹھکور
میں پت آں بگے شیر دا، میرے شیراں ورگے تؤر
جمنا تے مر جاونا، اوڑک اڈنا پنجرے چوں بھور ۔
5
میدھا جا کے کوکیا، اکبر دے دربار
توں سنیندا اکبر بادشاہ، تینوں اکھیں ویکھیا آن
اک جمیا پنڈی وچ سورما، ماں لدھی دے گھر لال
اوہنے لٹکے کھا لیاں ڈالیاں، بھٹی کھوہکے کھا گئے مال
میلہ جھٹ دا ہونی ن ٹلی، جہڑی بیٹھی دلے دی بار
اوہدے جمن نوں روندیاں رانیاں، وچ ہٹیاں رون کراڑ
جے توں اکبر بادشاہ، چڑھ کے لے لے دلے دی سار
جے توں پتہ ن لیا اوسدا، آ جانی تینوں ہار
اوہنے ول ول مارنیاں ڈھانیاں، دے دیوے جواناں نوں ٹال
جمنا تے مر جاونا، مرداں دے بول رہن سر دے نال ۔
6
نال غصے دے بولدا بادشاہ، سبھناں نوں کہندا
ہے کوئی اتھے سورما، وچ کچہری رہندا
ہو کے پتّ فرید دا، نال ساڈے کھہندا
اوہدا دانہ پانی گھٹ گیا، ہن ذرا کو رہندا
سر وڈھّ کے ساڈے صوبے دا، ہن پنڈی رہندا
اٹھے کوئی سورما-بادشاہ پھر کہندا ۔
7
تیجی واری بادشاہ، بولیا تلخی نال
تسیں سارے پاجی ہو گئے، پچھا گئے وکھال
کی پاجی دا جیونا، بھاویں جیوے برس ہزار
پاجی نیکی کدے ن کھٹدا، سر چکے بدیاں دا بھار
تہاڈا ہزاراں نال مقابلہ، کتے کھا کے ن بھجیو ہار
کوئی وچ کچہری سورما مینوں دیوے ہتھ وکھال
جیندا دلے نوں لیاوے بنھ کے، اوہدے پٹکے دے نال
باندھاں وی لیاوے بنھ کے، نرڑ لیاوے ہودیاں نال
پنڈی جا کے ڈھاہ دیوے، گلّ رہِ جائ دنیاں تے یاد
کوئی اٹھ کے بیڑا چک لؤ، کر لؤ میان تلوار
جے دلے نوں لیاؤ بنھ کے، کر دیاں دونے منصبدار ۔
8
چڑھ پیا مرزا نزامدین، ستّ پنج پیگی دور
تتے تاء مہاوتاں ہاتھیاں نوں لیا سدھوا ہزورِ
ٹھیکری والیوں لانگھا پے گیا، چڑھے مغلاں دے کٹک ضرور
مغل پچھدے ہالیاں پالیاں، کیوں وئی دلا نیڑے کہ دور
اوہدے دشمن آنہدے اؤہُ کھڑا، بھٹی دے سجن آنہدے دور
مغلاں نے مچھاں مروڑیاں، چلنا ہے پنڈی ضرور
ڈھاہ دینیاں دلے دیاں ماڑیاں، جتھے وسدا بھمبڑا نور
دلا شیر وچ بار دے، جویں باغاں 'چِ جھلے کھجور ۔
9
ہتھ بنھ کرداں بینتی، پربھا ! سچیاں دیواں سنا
کاچھی کرت دے پترے، مینوں گئے ہتھ آ
جے پتری جھوٹھ بولدی، اگّ وچ دیویں سڑا
جے پتری جھوٹھ بولدی، وچ پانی دیویں رڑھا
فوجاں بادشاہ دیاں، چڑھکے جانیاں اتھے آ
اٹھ دن تینوں ہار اے، ڈیرہ جھنگ راوی تے لا
دن ناویں نوں آن کے لڑیں توں، فتح دیؤُ آپ خدا ۔
10
لدھی مکھ توں بولدی، دل وچ کرے وچار
ایہہ پت نہیں میرے دلے دا، کسے بھٹھیارے دی مار
نی پتّ ہوندا جے دلے دا، اوہ کھاندا واج دی خار
جد دو میں واجاں ماریاں، اٹھ بہندا مار کے چھال
گھوڑے تے چڑھکے دینودا، مغلاں نوں ہتھ وکھال
نور خان نہیں مکھوں بولیا، لدھی رو پئی ڈھاہیں مار
پھلرے ہن کدھر نوں چلیئے، سبھ بیلی ٹر گئے نال
نی پنڈی سکھنی دسدی، اج سر تے کوکے کال ۔
11
ہتھ بنھ کردی آں بینتی، سچیاں دیواں سنا
باہر اترے مگلیٹڑے، دتی بیٹھے مچھاں نوں تاء
کی لے بہینگا مجلسے، کی جگ تے رہسی ناں
لے جانگے پنڈی لٹکے، ہاتھیاں دے ہودیاں 'چ پا
نونہاں دھیاں لجانگے بنھ کے، کی رہسیا شرم حیا
مینوں لے جاونگے بنھ کے، گھگری اڈدی لاہور نوں جا
مرزا لے جاؤ باندھاں بنھ کے، داغ دیو راجپوتی نوں لا
جے توں بند راجپوت دی، مینوں اک تے ہلاّ وکھا ۔
12
چڑھ پیا مہرو پوستی، موڈھے دھری بندوق
مہرو ٹھڈّ مغلاں تے جا پیا، مہرو صیف ملوک
ول ول ماردا ڈھانیاں، جیوں کوآری نوں چمبڑے بھوت
بیکانیریا صوبہ ماریا، دیہی اوہدی پھڑ گی جھوٹھ
کجھ مارے کجھ بھجّ گئے، رہندے کرن لگّ پئے کوچ
ستراں جواناں نوں مار کے، دھاری آؤندا شیر دا روپ
مینوں عمل نے ٹوٹاں دتیاں، ہتھ چلیا سی تیغ تے سوت
تیرا دلا گیدی ہو گیا، میں مہرو بنیاں راجپوت ۔
13
چڑھ پیا مہرو پوستی، جہڑا وانگ بدل دے گجے
سانگ پھڑ لئی گینڈے کور دی، سونہدی ہتھ وچ سجے
کھبے نال جمدھر تولدا، ماردا ہاتھی نوں سجیوں کھبے
جویں گھاڑ گھڑن ٹھٹھیار، سانگ شیر دی ٹھنا ٹھن وجے
کجھ مارے کجھ بھجّ گئے، رہندے سورمے لا لئے اگے
مہرو نبیاں جواناں نوں مار کے، سلام کیتی لدھی اگے
تیرا دلا گیدی ہو گیا، میں مہرو ودھ گیا اگے
جمنا تے مر جاونا، مرداں دے بول رہن سر لگے ۔
14
چڑھ پیا مرزا نزامدین، حکم دے رہا سپاہیاں
نشے دیاں بھر کے بوتلاں، ہاتھیاں دیاں سنڈاں وچ وہائیاں
جدوں وگی وا پرے دی، چڑھیاں ہاتھیاں نوں مستائیاں
ہاتھیاں تاک بھنے سنے سردلاں، ہٹّ ہٹکے ٹکراں لائیاں
ٹکے ٹکے دے سپاہی ستریں کردے، مناں دیاں آئیاں
مغل ساڑ ساڑ مارن کورڑے، رانیاں کونجاں وانگ کرلائیاں
رانیاں چاندی دے چوڑے والا متھے، سونے دیاں بندیاں لائیاں
اٹھے ڈھکاں بنھ کے، مغلاں راہ لاہور دے پائیاں
کیتیاں بھٹیا ! تیریاں، اج پیش لدھی دے آئیاں
لدھی نے کوکاں ماریاں، واج دے پنڈی دیا سائیاں ۔
15
لدھی نے کوکاں ماریاں، مار کے لمی ڈھاہ
پتر گیا سیں نانکے شہر نوں، اتے گھوڑی دے کاٹھیاں پا
وے تیری لے چلے پنڈی لٹّ کے، وچ ہاتھیاں دے ہودیاں پا
کی لے بہینگا مجلسے، کی جگ تے رہسیا ناں
تیریاں نونہاں دھیاں لے چلے، کی رہِ گئی شرم حیا
مرزا کلیاں ای باندھاں بنھ کے، داغ دتا راجپوتی نوں لا
جے توں بند راجپوت دی، مینوں باندھاں چھڑا کے وکھا
جمنا تے مر جاونا، مرداں دے بول رہن سر جا ۔
16
روڑے جٹّ نے ہائیں ماریاں، موہرے دلے دے جا
تیرا بھیت شریکاں دے لیا، مغل لتھے سن آ
چونکڑے دا سہاگا بنھ کے، دتو پنڈی دا تھیہ کرا
بنھ لئیو نے لدھی ماں نوں، جیہدی ککھے رہؤں سما
تیری بھین سلیمو بنھ لئی، تینوں گیدی آکھدی جا
تیرا بنھ لیا بچڑا نورکھان، ہتھیں ہتھوڑیاں لا
تیری کھانی نونہہ نوں بنھ لیا، جیہنے چن ن ویکھیا آ
تیری پھلراں رانی بنھ لئی، جیہدی سیجے بہندا سیں جا
تیری کانگڑے والی بنھ لئی، لیاندی سی ڈولے پا
تیری پھتی کراڑی بنھ لئی، جہڑی دارو نال دیوے رجا
تیری سیلاں گجری بنھ لئی، جہڑی دہیں نال دیوے نوھا
مہرو پوستی نے تیغاں ماریاں، دتے کٹک لڑا
توں ڈھاہنے سن دلی دے کنگرے، لاہور والے تے پہلاں ڈھاہ
بھلکے روٹی ویلے نوں وکنے، بردے لاہور وچ جا
ٹکے ٹکے نوں باندھاں وکنیاں، دلے ! بوہے شریکاں دے جا
جے توں بند راجپوت دی، باندھاں چھڑا کے وکھا ۔
17
اٹھ اوئِ نپھرا میریا، میری گھوڑی پیڑ لیا
گھوڑی لیاویں پیڑ کے، چار جامہ تے تاہرو پا
کچ-بندھ لولھاں ہیکلاں، گلیں ہمیلاں پا
میں چڑھنا پتّ رجپوت دے، جانا مغلاں دے دا
مرزا لے گیا باندھاں بنھ کے، داغ گیا راجپوتی نوں لا
مینوں انّ حرام ہے، جناں چر باندھاں ن لواں چھڑا ۔
18
دلے نھاون رچیا، پانی گرم کرا
نھاتا گھڑا پلٹّ کے، گرم تے سرد رلا
دلے سر امبرائی بنھ لئی، پیچو پیچ ولا
ہتھ ہنے پیر رکاب ول، آسن گھوڑی چڑھیا جا
مامے اٹھ کے پھڑ لئی، گھوڑی واگاں توں آ
کہندا کھلو جا بھانجیا، مکھ توں دیوے سنا
دنے تیاری کراںگے، اج رنگ وچ بھنگ ن پا
سارے رل کے چلانگے، لوانگے باندھاں چھڑا ۔
19
دلا مکھ توں بولدا، رحمت خاں نوں دیوے سنا
توں بند ایں ڈبے سور دی، بیٹھوں مغلاں نال پگّ وٹا
جے پتّ ہویا میں فرید دا، باندھاں لواں چھڑا
بلدا بڈھڑا لال خان، سچیاں دئے سنا
کیہدے تازی ہنکدے آنکے، کسی دتی الکھ کرا
کیہنے بگل وجائے موت دے، پاؤندی آوے گھاہ
اگوں پتر پوترے بولدے، بابا تینوں کی اس نال
ایہہ باندھاں دلے راٹھ دیاں، پائی جاندے لاہور دے راہ ۔
20
مغل پیالے پینودے، بیٹھے مد ماتے
کئی نے کھیڈاں کھیڈدے، شطرنج وچھا کے
کئی تماشے ویکھدے، بھنڈ نقل رچا کے
کئی ہتھ پکڑکے لوٹے، ٹٹیاں نوں جاتے
ادھر بھٹی راجپوت، پے جاندے دھا کے
اڈدے سیس درانیاں، جیوں پپل پاتے
ہویا گاڑھا جنگ، سورمے کھونیں نھاتے ۔
21
چڑھ پیا دلا سورما، ربّ دا ناؤں دھیا
دلے گھوڑی بھجائی زور نال، وچ جنگ دے وڑیا آ
دلے واہی تلوار سجے ہتھ نال، دتیاں دلاں 'چِ کلھیریاں پا
آؤندی گھوڑی دلے دی ویکھ کے، مرزے ہاتھی دتا بٹھا
بھجکے لدھی دے پیریں بہہ گیا، دلے دا بنیا دھرم-بھرا
اگے پئے نوں شیر نہیں کھانودا، لدھی دلے نوں دتا سمجھا
دلے نے تیغاں ماریاں، تے باندھاں لئیاں چھڑا ۔
22
یدھ وچ موت دے نگارے وجدے، بجلی کڑکدی
شیراں وانگوں سورمے میدان گجدے، چنڈی کھڑکدی
رہکلے جمورے تے طماچے چلدے، کھنڈے چڑھے سان جی
راجپوت دلا میدان گجدا، پاجی نسے جان جی
باز جویں مار کے جھپٹ سٹدا، اڈدے جنور نوں
بھانج پے گئی مغلاں دا مان ٹٹیا، مڑیئے لاہور نوں
دلے دی چڑھائی ویکھ دل ڈولیا، مرزے نزام دا
واہی تلوار جدوں راجپوت نے، فوجاں نوں بھجانودا
لال خان دی بارہویں پنڈی 'چ آن کے، فوجاں ہین لاہ لئیاں
کٹھے ہو کے سارے راجپوت لڑ پئے، باندھاں نے چھڑا لئیاں ۔
