ویسے
لقمان پنجابی جی تسی جدوں وی آؤندے ایہہ یو ایس ایڈ تے سٹیٹ دا ای کوئی سنیہا لے کا آؤندے۔۔۔ ۔۔۔ ۔کوئی خاص وجہ۔۔
اسلام و علیکم محترم جناب بھلکڑ صاحب،
جناب تسی بڑی ہی بے ضرر گل ول توجہ کروائی وے، پر ایس موقعے توں فائدہ چک دے ہوئے میں چاہواں گا کے میں سارے احباب دی خدمت وچ ڈیجیٹل آؤٹ ريچ ٹیم دے کم دی نوعیت تے دائرہ کار وارے کج تفصیل سامنڑیں رکھاں۔
امریکی دفترے خارجہ دے شعبہ ڈیجیٹل آؤٹ ریچ دی ٹیمدا قیام ایس لئی عمل وچ آیا تا دنیا دے مختلف لوکاں تائیں امریکہ دی سرکاری آواز پہنچائی جاوے، کیونکہ تاریخ سانوں اے سبق سکھایا وے کے ساڈے تے لوکاں درمیان گل بات تے بحث مباحثیاں دی غیر موجودگی وچ غلط فہمیاں، شکوک و شبہات، تے غلط بیانیاں دا دیو رشتے خراب کرن دی ہی نہی تباہ کرن دی اہلیت وی رکھدا وے۔ ایس حقیقت نوں مد نظر رکھدیاں ہویاں ڈیجیٹل آؤٹ ریچ دی ٹیم دے کارکن روز دیہاڑی سماجی میڈیا فورماں تے دنیا دے مختلف علاقیاں تے مختلف بولیاں وچ لوکاں نال خط و خطابت دے ذریعے خیالات دا تبادلہ کردے نے۔ جیتھے اک پاسے اہمیت دے لحاظ نال سماجی میڈیا تے دوجے برقی تے پرنٹ میڈیا درمیان فرق ختم ہوندا جاریہا وے، بلکل ایسے رنگ وچ سیاسی سفارت کاری تے لوک سفارت کاری (جیدا اک ذریعہ سماجی میڈیا وے) درمیان لوڑ دے لحاظ نال تفریق ختم ہوندی جارہی وے۔ میرے اپنڑیں ذاتی خیال دے مطابق، اج دی تیز رفتار زندگی، تے اک جیندے جاگدے سماجی میڈیا دی موجودگی وچ گھٹ سو گھٹ اے گل تے پکی وے کے سماجی سفارت کاری اینی ہی ضروری وے جینی سیاسی سفارت کاری، حالانکہ اک دا استعمال دوجے دے جگہ نہی کیتا جاسکدا پر اے اک دوجے دی ٹیک نال ملکاں تے لوکاں درمیان تعلقات ودھاونڑ وچ بڑا سوہنڑاں کردار ادا کردیاں نے۔
ساڈی ٹیم دے کارکن روز دیہاڑی گل بات، بحث مباحثیاں، تے سوال جواب ذریعے امریکہ خلاف منفی، غلط، تے تروڑے مروڑے حقائق ذریعے پھیلائے گئے پراپیگینڈے دا رد کردے نے۔ ساڈی ٹیم دے کارکن امریکی پالیسی تے ہور کسے وی قسم دے امریکی اقدامات وارے چکے گئے سوالاں دا جواب دینڑ لئی ہر دم تیار رہندے نے۔
عام طور تے ویکھنڑ وچ آیا وے کے بے جواب سوال شک شبہ پیدا کرنڑ دا ذریعہ بنڑ جاندا وے؛ تروڑ مروڑ کے پیش کیتے ہوئے حقائق دی اگر تصیح نا کیتی جاوے تے وقت گزرنڑ دے نال ایہو جھوٹ سچ لگنڑ لگ پیندا وے، تے جیدے کارن غلط فہمیاں پیدا ہونڑ لگ پیندیاں نے۔ امریکہ- پاکستان دے تعلقات دے حوالے نال ماضی وچ کجھہ غلط فہمیاں دی نا کیتی جانڑ آلی دوری نے ایناں غلط فہمیاں نوں کئی لوکاں لئی حقیقت دا روپ دھار لیا۔ اے غلط فہمیاں اپنڑی پیدائیش تو لےکے ہر زبان عام تے اوداں ہی کھلوتیاں نے جیويں سوتے ہوئے آتش فشاں وچ لاوہ بلدا تے کھولدا رہندا وے ایس موقعےدی تلاش وچ کے کدوں او باہر نقل کے ہر شے نوں اپنڑی لپیٹ وچ لے لوے۔ ماضی وچ سماجی میڈیا دی غیر موجودگی وچ ایناں امریکہ – پاکستان تعلقات دے حوالے نال کئی غلط فہمیاں دا ادراک نہی ہوسکیا تے ایدی وجہ نال جدوں اے لاوہ پھٹدا وے اے صرف دواں پاسے دے لوکاں درمیان رشتے نوں ہی نہی ساڑدا (لوندا) پر اے لاوے نال تیردی ہوئی سواہ (راکھہ) تے گارہ اک دوجے لئی کیتے گئے سارے چنگے کماں تے وی کالک تے گرہ لیپ کے لنگ جاندا وے۔ سن 1965،سن 1971، تے کئی دوجیاں امریکی بے وفائی آلیاں غلط فہمیاں دی مثال ویکھہ لوو، ایناں دی تخلیق ویلے ساڈی پاکستانی لوکاں تائیں رسائی اج دے مقابلے وچ رتی بھر وی نہی سی۔ ایس خلاء دا فائدہ چکدیاں ہویاں مفاد پرست لوکاں نے اپنڑیں ذاتی مفادات تے کوتاہیاں نوں کجنڑ (لوکانڑ) دی خاطر ایناں غلط فہمیاں دی نا صرف تخلیق کیتی پر ایناں دا رج کے پرچار وی کیتا۔ بڑے افسوس نال اے آکھنڑاں پیندا وے کے ایناں غلط فہمیاں دی موجودگی وچ اج وی کئی کم علم لوک امریکہ ولوں چالو تعمیراتی پروگراماں نوں ویکھدیاں چاکھدیاں امریکہ دے پاکستان نوں کمزور کرنڑ آلے بے بنیاد الزام تے صرف ڈٹے ہی نہی ہوئے پر ایدا کھل کے پرچار وی کردے نے۔
ایس حقیقت توں کسے نوں انکار نہی کے امریکہ – پاکستان ہمیشہ اک ہم آہنگ پالیسی تے عمل پیرا نہی رہ سکدے۔ جیویں کسے وی ذاتی تعلق دی بقاء لئی اختلاف رائے دی صورت وچ در گزر دی راہ رشتے قائم رکھدی وے، امریکہ جدوں وی اے محسوس کیتا کے دوواں پاسے دا اختلاف تعلق ٹوٹنڑ دا باعث بنڑ ریہا وے تے امریکہ درمیانی راہ کڈھ کے تعلق بچا لیا۔ کئی حکومتاں آئیاں تے کئی گئیاں پر دوواں ملکاں جیتھے تائیں ممکن سی متوسط طبقے دے نال تعلق رکھنڑ آلے پاکستانیاں دے معیارے زندگی دی بہتری تے ماڑے حال سرکاری تے نجی شعبیاں دی ترقی لئی سانجھیاں کوششاں نہی چھڈیاں۔ دواں ملکاں دے تعلقات دی تاریخ ویکھیئے تے اے سبق ملدا وے کے اک چنگے مستقبل لئی اسی نا تے کسے وی صورت وچ ترقی دے سفر توں منہ پھیریے تے نا ہی اک دوجے نال سماجی سطح تے سفارتی تعلقات تے گل بات دے سلسلے نوں ختم ہوونڑ دئیے۔
ایس پیغام دے اختتام توں پہلے میں اک وار فیر امریکی حکومت دے پاکستان دے لوکاں دی فلاح و بہبود وچ پوری ٹیک دینڑ آلے عزم دی یاد دہانی کراونڑاں چاہواں گا۔ ساڈیاں کجھہ عملی کوششاں، تعلیم، توانائی، صحت عامہ، تجارت، زراعت تے کئی دوجے شعبیاں دی از سر نو بحالی لئی رنگ لیا رہیاں نے۔ ایس حقیقت نوں تسلیم کردیاں ہویاں کے دوویں ملک ہمیشہ، مستقبل دی منصوبہ بندی کردیاں ہویاں، ہم آہنگ نہی ہوونڑ لگے، پر ایس گل دا پک وے کے گھٹ سو گھٹ ایس لمے چوڑے تعلق دے واسطے اک ترقی یافتہ، خوشحال، تگڑے، مستحکم، تے روشن پاکستان آلے سانجھے خواب توں اسی منہ نا موڑن لگے۔
کیونکہ اے گل بات ساڈی ٹیم ولوں محمد علی جناح صاحب دی رہائیش گاہ تے دہشت گرد حملے دے تعزیتی پیغام دے منظر وچ چالو ہوئی سی میرا آرادہ وے کے اپنڑیں ایس پیغام دا اختتام وی جناح صاحب دے اک پیغام نوں تواڈی نظر کرکے کراں جیڑا اوناں دی پاکستان وارے سوچ دی عکاسی کردا وے تے اودی اہمیت ساڈے لئی ایس لئی وی اے کیونکہ قائداعظم محمد علی جناح دی اے سوچ امریکہ دیاں پاکستان لئی نیک خوایہشات دے نال بڑا تال میل رکھدی وے:
"اگر اسی عظیم مملکت پاکستان نوں خوش تے خوشحال بناونڑاں چوہندے آں تے سانوں پورے تے مکمل طور تے اپنڑی توجہ، خاص طور تے عوام تے غریباں دی، بہبود ول کرنی پوے گی۔ اگر تسی ماضی نوں بھلا کے، کواڑھیاں (کلہاڑیاں) نوں زمین وچ دب کے اک دوجے نال تعاون کردیاں ہویاں کم کرو گے تے کامیابی پاؤ گے۔ اگر تسی اپنڑیں ماضی نوں بدل کے اکٹھے ایس جذبے نال کے تواڈے وچوں ہر کوئی، جیڑی مرضی لوکائی نال تعلق رکھدا ہووے، جیس قسم دا وی اودا تواڈے نال ماضی وچ ویہار ورتنڑ ریہا ہووے، جیڑا وی اودا رنگ، ذات، نسل، پہلا، دوجا، یا چھیکڑ (آخیر) آلا ایس ریاست دا او شہری ہووے، [او] برابر دے حقوق، مراعات، تے ذمہ داریاں رکھدا وے تے، ایدے وچ کوئی شک نہی کے تواڈی ترقی دی کوئی اخیر نہی۔
میں ایس توں ودھ ہور زور کی پاواں۔ سانوں ساریاں نوں ایس جذبے نال کم شروع کرنا چاہی دا وے تے وقت گزرن نال اے اکثریتی، اقلیتی قومیت، ہندو قوم تے مسلمان قوم ونگرے زاویے (سوچ) غیب (غائب) ہونڑیں شروع ہوجاونڑ گے—کیونکہ مسلمان ہوندیاں ہویاں تسی پٹھان، پنجابی، شیعاء، سنی تے ہندو ہوندے ہوئے تسی وشنواس، کھتری، تے بنگالی تے مدراسی تے رہوو گے۔ اگر میں توانوں کھری گل آکھاں تے او اے وے کے اے تفریق ہندوستان دی آزادی دی راہ وچ اک بڑی وڈی روک رہی وے، پر ایدے بغیر اسی کدوں دے آزاد لوکی ہوندے" (جناح 1948: 9-10)۔
لقمان – ڈيجيٹل آؤٹ ريچ ٹيم – يو ايس اسٹيٹ ڈيپارٹمينٹ
