محفل متراں دی
- صاحب لڑی فاروق احمد بھٹی
- تاریخ ابتداء
خالد محمود چوہدری
محفلین
خالد محمود چوہدری
محفلین
خالد محمود چوہدری
محفلین
پنجابی دے مہینے
چیت ۔۔۔۔۔ وساکھ ۔۔۔۔۔ جیٹھ
ہاڑ ۔۔۔۔۔۔ساون۔۔۔۔۔۔بھادوں
اسّو ۔۔۔۔۔ کتّک ۔۔۔۔۔مگھّر
پوہ ۔۔۔۔۔ ماگھ ۔۔۔۔۔ پھگّن
چیت ۔۔۔۔۔ وساکھ ۔۔۔۔۔ جیٹھ
ہاڑ ۔۔۔۔۔۔ساون۔۔۔۔۔۔بھادوں
اسّو ۔۔۔۔۔ کتّک ۔۔۔۔۔مگھّر
پوہ ۔۔۔۔۔ ماگھ ۔۔۔۔۔ پھگّن
خالد محمود چوہدری
محفلین
ایہ نظم کْجھ دن پہلاں گرمکھی لپی وچ سانجھا پنجاب وچ چھپی سی تے پڑھن والیاں بے انت پسند کیتی۔ ایس نظم دی اک خوبی ایہدی بولی وی اے ۔ سیما تے ہرمن ہندابی (سنسکرت بھری پنجابی) لکھن دی تھاں ٹھیٹھ تے نرول پنجابی لکھی اے جس لئی سیما تے ہرمن ودھائی دے حق دار نیں ۔ پنجابی پڑھن والیاں نوں ایس نظم توں محروم رکھنا نا انصافی لگدی ا ے ایس پاروں ایہ نظم پرانی پنجابی لپی وچ حاضر اے
(سانجھا پنجاب)
اک جگلبندی سیما گریوال دیدی تے میرے وچکار
اوہناں دی اک رچنا ”چل ویرے آپاں پنڈ چلیئے (ہرمن)
دوستو سیما دیدی دی بوہڑاں دی چھاں رنگی اک لاجواب رچنا پڑھی تاں من خوش ہو گیا سی تے میں رائے دتی
پھر دیدی نے کجھ سطراں لکھیاںپھر میں…پھر دیدی نےپھر میں اس طرحاں ایہہ سلسلہ چلدا رہا تے اک لمبی جگلبندی ہو نبڑیپڑھکے دسنا کہ کویں لگا ایہہ سبھ کجھ…
دھنواد میرے دوست جسی دا جسدے کرکے ایہہ کجھ کرن دا سببّ بنیا…
ا!!اوہناں دناں دے نال کجھ ساہ وی رڑھ گئے
اوہ جھریاں والے چہرے،کدے نہ مڑ پئے
چل اڑیا،اوہناں اٹاں،اوہنا ںکندھاں تے مٹی نوں سلام کر آئیے
اوہناں بارشاں دے کجھ نشان ہونگے،چل جھولی بھر لیائیے
چاچے-تایاں دے وی بوہے جا،کنڈا کھڑکا آئیے
کی پتہ پھر کوئی،جگّ-جگّ وسن دی دعا پا آئیے
اوس چڑی دا کی پتہ کوئی کھنبھ لبھّ جاوے
آٹے دی ہی سہی ،پر کی پتہ اوس سمے دا دیدار کراوے
بنٹے حالے وی مٹی تھلے دبے پئے ہونے
گنیاں ‘چوں رس دی تھاں،شاید گڑ چو ئے
سائکل دا ٹٹا چکا،کھونجے لگا پیا ہونا
سمے نال ہی سبھے رنگ اڈّ گئے کی پاؤنا کی کھونا
چل پھر لبھیئے جا،سانجھاں نوں،کاغذ دے جہاز نوں
چل ویرے، کنّ ترس گئے،دادے-نانے دی آواز نوں…
سیما گریوال
اوہ جھرریاں والے چہرے،کدے نہ مڑ پئے
پنڈ دی مٹی پنڈ دا پانی
بول تیرے تاں پنڈ دے ہانی
بالاں دی منچلی اوہ ڈھانی
من مرضی دی چادر تانی
پنڈ دی جوہ دی مہک آئی
توں بھینے کوتا دی رانی
فیس بکّ دے پنڈے ‘تے اج
پنڈ دی واہی خوب کہانی!
!…—ہرمن
چل ویرے چلیئے اوس جنم دی جوہے
جسدی مٹی چمن نوں ترسدی روح اے
جد میں تے توں ساں اک اماں دے جائے
تے ایس جنم لبھدے پھردے لفظاں ‘چوں سائے
چل ویرے
—-سیما گریوال
راہے راہے جاندے جاندے لبھّ ہی لئے
آپاں ایہہ سائے اک-دوجے دے
سائے چھانویںچل بھینے پنڈ چلیئے
چل بھینے—-ہرمن
ویرے کریں پیڑاں میریاں دی راکھی
آ اس وار پنڈ دی ویکھیئے وساکھی
پنڈ دی مہک دی مٹھی جلیبی کھا کے
کسے دی چنی سنگ ہتھ پونجھے لکا کے
چل ویرے
–سیما گریوال
کوٹلہ چھپاکیاں ہائے اوہ وساکھیاں
کیتیاں چلاکیاں گوہے دیاں پاتھیآں
اج پھر بھینے رنگاں کولے جاکے جھرمٹ پائیے
چل بھینے آپاں پنڈ ہو آئیے
چل بھینے—ہرمن
باندرکلا وی رل مل کھیڈ کے آؤنا
پھر تاریاں رنگیاں چھت تھلے سونا
سناں گے بات روپ بسنت والی بڈھی بے بے توں
پر ہن کویں لبھیئے آوازاں پرانی سوات ‘چوں
پر پھر وی ویرے اک حیلہ جیہا کر آئیے
اوہ توڑا خالی پیا ہونا اے چل بھر آئیے
چل ویرے
سیما گریوال
کناں وچّ گونجنیاں گلاں اوہ دوبارہ
جدوں اکھاں اگے آؤ گا سوات دا نظارہ
اج پھر اوسے نم تے چڑھنا جتھے
ٹٹی سی میری بانہہ بھینے
ہاں…ہاں…کوٹھے چڑھکے ماناں گے آپاں
تاریاں والی چھاں بھینے
پانی دے لفافے بھرکے
اک-دوجے ‘تے سٹدے سی
نہ بوجھ سی دنیاداری دا
بسّ ہردم موجاں لٹدے سی
اج امروداں دے بوٹے توں
چل طوطے پھیر اڑا آئیے
چل بھینے
—-ہرمن
یاد ہے تینوں نلکا گیڑن دی واری جدوں لگدی سی
یاد ہے جد میں کر بہانہ کموں بھجدی سی
یاد ہے جدوں نم تے پائی پینگھ دی رسی ٹٹّ گئی
یاد ہے
اوس دن ڈگّ میں گارے وچ گڑچّ گئی
جدوں توں رل نیانیاں نال میری ہاسی اڑائی سی
یاد ہے جدوں میں تینوں بے بے توں کٹّ پوائی سی
آ اج پھیر اوس کٹّ دا نگھا سیک جیہا کھا آئیے
چل ویرے اک وار پھر اوسے پنڈ ہو آئیے
چل ویرے
— سیما گریوال
چلھے دا نگھّ وی مان آئیے
جتھے امی پھلکے لاہندی سی
میں اوہدی بکلے جا وڑدا
توں نیڑے پیڑھی ڈاہندی سی
توں کومل کومل ہتھاں سنگ
چلھے سکریاں پاؤندی سی
امی دے بن کہیاں بھینے
چکّ پھوکنی اگّ مگھاؤندی سی
دھونئیں سنگ اکھ مچاؤندی سی
دیسی گھیؤ دی کٹّ چوری
ماں ریجھاں نال کھواؤندی سی
کناں لاڈ لڈاؤندی سی
بیر توتیاں ویکھ-ویکھ کے
چڑھدی بڑی خماری سی
یاد ہے آپاں رل کے دوواں
ڈاکیئے دی نقل اتاری سی
پھر اوہنوں غصہ آ گیا سی
جا باپو جی نوں دسیا سی
آپاں دوالے ہو گئے سی
اکھاں توں اوہلے ہو گئے سی
پھر شامیں ڈنڈا پھریا سی
اپنا چتّ ڈاڈھا گھریا سی
پھر امی آن بچایا سی
گھٹّ سینے دے نال لایا سی
آپاں کمرے دے وچّ وڑ بھینے
ربّ اگے عرض گذاری سی کہ
اوہنوں ہلکیا کتا وڈھّ جاوے
اوہدا نہ ککھّ وی چھڈّ جاوے
باپو جی نے ایہہ سبھ تکّ لیا سی
اوہ مار ٹھہاکا ہسے سی
پر آپاں باہر نوں نسے سی
ہا-ہا -ہا–
اج ہوا ‘چ تردے بولاں نوں
ملکڑے جہے آپاں چھو آئیے
چل بھینے آپاں پنڈ ہو آئیے
چل بھینے
ہرمن
جدوں میں تیرا باہٹیاں دا بھریا بکّ سی ڈوہل دتا
جدوں توں جھوٹھا بھوت بھوت دا رولا پا دتا
یاد ہے کویں توں لک کے تیویاں ویکھن آؤندا سی
یاد ہے کڑیاں وانگوں لے چنی جھومر پاؤندا سی
ہائے میں اوہی ہاسے ٹھٹھے پھیر ویکھنے
چل ویرا میں اوہناں تھاواں نوں نے متھے ٹیکنے
چل ویرے
سیما گریوال
توں کھمباں توں بڑا ڈردی سی
جا امی کولے کھڑدی سی
میں ہتھ وچّ کھنب نوں پھڑ بھینے تیرے پچھے پچھے پے گیا سی
مینوں یاد ہے اوہ ویلا بھینے گھر دے وچّ رولا پے گیا سی
بھینے توں کمبن لگی سی میں تینوں بڑا ڈراؤندا سی
میں وی کنا مورکھ سی تینوں سارا دن ستاؤندا سی
تینوں چڑھ آیا سی بخار اودوں
مینوں پئی سی ڈاڈھی مار اودوں
پھر میں وی روون لگّ پیا سی تیرے کومل کومل مکھ اتے
میرے موہ دا سورج مگھ پیا سی
توں روندی روندی نے بھینے مینوں
آن کے آپ ورایا سی
آن کے آپ ورایا سی
آن کے آپ ورایا سی
میں وی اوہ ہاسے رونے نے ویکھنے
چل بھینے اوہناں تھاواں نوں میں
وی نے متھے ٹیکنے
چل بھینے
—-ہرمن
یاد ہے تینو مسر ماتا نکل آئی سی
یاد ہے میں تیرے سرہانے منجی ڈاہی سی
ہر ویلے ساں تیرا مکھ ساں تکدی رہندی
میرےویر نوں راضی کردے ساں ربّ نوں کہندی
ہائے اوہ منجیاں دا گھر بناکے گھر گھر کھیڈنا…
اوہ بے بے دا کسے دے گھر لسی لین نو بھیجنا
چھپڑاں دے کنڈھے جا گلی مٹی دے گھر بنا آئیے
چل ویرے اک واری بسّ اک واری پنڈ نوں جا آئیے
چل ویرے
—سیما گریوال
فوٹو
یاد ہے تائی ہمیرو کوٹھے مٹی لاون آئی سی
آپاں وی چکّ-چکّ بٹھل اودوں کنیں خوشی کمائی سی
اوہ وقتاں ہتھوں ماری سی پھر وی آپنے ولّ ہسدی سی
چہوں-کوٹیں کھیڑا بھوندا سی خوشیاں دی مہکر وسدی سی
مٹی دے وچّ بھین میری سارا دن ٹوئے پٹدا(پٹدا) سی
تے کجیاں وچّ پانی بھرکے ٹویاں دے اندر دبدا سی
ایہہ پتہ نی کیسی کھیڈ سی،مینوں سمجھ نی آ رہی…
خیرساڈے پنڈ آون دا سنیہا آ پوناں نوں گھلیئے
چل بھینے پنڈ چلیئےچل بھینے—-ہرمن
یاد ہے رل سارے جدوں چھٹیاں دے اتے ٹپدے سی
وڈے باپو جی اودوں کویں گوڈے-گوڈے کھپدے سی
یاد ہے بوری مجھّ اپنی جدوں سوئی سی
کویںکڑی ہون ناطے میں اوہلے جہے لکوئی سی
میں اوس ویہڑے جانا شاید زیر اوہدی لبھّ جاوے
مٹی پھولدیاں آ میرا اوہتے پبّ جاوے
میں پولے جہے جھک کے اوہو مٹی وچوں چکّ لینی
چھڈّ ویرے ایہہ سیمنٹ دے جنگلاں دی رہنی-بہنی
چل مٹی دے کجے رجھا ساگ پھر کھا آئیے
چل ویرے پنڈ اک پھیرا جیہا پا آئیے
چل ویرے—سیما گریوال
توں نکے نکے ہتھاں سنگ
گڈی دے وال سنواردی سی
سارا دن سی بھجی پھردی
توں روح آپنے پریوار دی سی
جد ماں توں گتّ گندواؤن لئی
توں والاں نوں کھلاردی سی
میں کھچکے وال بھجّ لیندا سی
توں وی نہ میتھوں ہاردی سی
پر مینوں بڑا پیاردی سی
سبھناں توں ودھ پیاردی سی
میری نکی جہی چڑی سی توں
سارا دن چیں-چیں کردی رہندی سی…
یاد ہے کمرے وچّ پئے نرمے ‘تے
چڑھ چھالاں لاؤندے سی
ہاں چھٹیاں اتے چڑھ کداں پھر
گیت خوشی دے گاؤندے سی
لکن-میچیاں…پھڑن-پھڑائیاں
اک-دوجے سر داعیاں آئیاں
مٹھے-مٹھے دھوکھے کرکے
ڈاڈھے چتر کہاؤندے سی…
آ بھینے آپاں ویہڑے پھر
انبی دا بوٹا لا آئیے
چل بھینے پنڈ پھیرا جیہا پا آئیے
چل بھینے—-ہرمن
آپاں منہ-’نیہرے لکن میٹی کھیڈ’دے سی
تے منہ-’نیہرے خود آپاں نوں چھیڑدے سی
‘چٹیا چٹنگ کیسا مٹھا رنگ’ تینوں یاد ہے ویرا
جیہدے جھگے نوں چمبڑے سی کویں سائکل توں ڈگا سی ہیرا
اونچ-نیچ کھیڈن ویلے جھوٹھے چوبارے بنا لینا
اوہ چیکاں رولے رپے سن بال-عمر دا گہنہ
چل ویرے اوہناں گلیاں ‘چ رولا فٹ پا آئیے
چل ویرے پھر آپاں پنڈ دا گیڑا لا آئیے
چل ویرے…—-سیما گریوال
چٹیاں چٹیاں پھٹیاں جتھے سونے رنگیاں بلیاں
چل بھینے اج پھر کھاواں گے مٹھیآں-مٹھیآں چھلیاں
مٹھیاں-گلگلے کھاوا ں گے اج موٹے ہو کے آواں گے
تن-من نوں جو چمبڑیاں سوچاں نوں دور بھجاواں گے
اج موٹے ہو کے آواں گے…
ہا-ہا-ہااج موٹے ہوکے آواں گے…
نمولیاں ‘چ ڈکے کھبھو کے
نکا منجا بناوا ں گے
لال-لال توتیاں دے
رس وچ رنگے جاوا ں گے
یاد ہے امی آپاں نوں
پنگرے ہوئے چھولے کھواؤندی سی
اپنی صحت بناؤندی سی
میں سلت جیہا تاں ہندا سی
تاں ہی سارے جیاں توں
ڈکا ہی اکھواؤندا سی
اوہ ہارے اوہ بھڑولے
ہائے وقت نے ہتھوں کھوہلے
اوہ چھابے اوہو پونے
اج روندے ہوون گے
لک-لک کندھولی اوہلے
اج پھر اوہناں نوں اپنی
سکھ-ساند سنا آئیے
آجا بھینے پنڈ دا گیڑا
لا آئیے…
چل بھینے—-ہرمن
یاد ہے جد میں بھڑولے ‘چ لک گئی سی
اک سڑی جہی کوہڑ-کرلی میرے اتے ڈگّ پئی سی
کویں مارکے چیکاں میں گوانڈھ ‘کٹھا کیتا سی
اوہ ہارے ‘چ کھلو کے گیت گاؤنا جہڑا ہڈاں نال بیتا سی
کندھولی توں باٹی چکنے نوں پٹھی پاتھی اتے کھڑ گئی
ہائے ڈگّ کے چلھے وچّ میری کومل بانہہ سڑ گئی
توں لیا کے اوہدے اتے دوادو سیاہی جہی لگائی سی
جیہنے فٹّ پئے چھالیاں ‘تے ٹھنڈ جہی پائی سی
چھابے وچوں روٹی چبڑاں دی چٹنی نال ہے کھانی
نال پتل دے گلاس ‘چ پینا توڑے دا ٹھریا پانی
نالے اج تاں گڑ دی چاہ وی بھرکے گڑبی پیواں گے
اج پھر ویرا آپاں اوہنیں رنگیں رنگے جاوانگے
ویرے خورے اوہ دوات کندھولی اوہلے حالے وی پئی ہووے
چل ویرے ویکھیئے چھابے ‘چ نہ الی لگّ گئی ہووے
ویکھ میرے کنیں پئے پیندے نے بول اوہناں ٹلیاں دے
نرما چگی آؤندے گڈیاں دے بلداں دے بلیا وے
چل ویرے اوہناں گڈیاں تے جھوٹا جیہا لے آئیے
چل ویرے پنڈ اڈیکدا،اک رات سہی ،رہِ آئیے
چل ویرے—–سیما گریوال
یاد ہے آپاں اک دن لڑ پئے سی خورے کیہڑی گلوں
سارا دن نی سی بولے آپاںسارا دنیاد ہے ؟
ہاں سچ آپاں کیہا سی کہ ہن نی بولدے اک-دوجے
نال کدے وی…کنے بھولے سی نہ آپاں!!
میں لک-لک روندا رہا سی اس دن کہ میں میری چڑی
نال کیوں لڑیامیں میری چڑی نال کیوں لڑیا
تے امی نے زور لا لیا سی کہ ہن بسّ وی کرو
کوئی تاں گلّ ہن ہسّ وی کرو…
پر آپاں ٹسّ توں مسّ نہیں ساں ہوئے
مینوں پتہ اندروں-اندریں توں وی بولنا چاہندی سی
پر آپاں تاں کدے بولنا نیں سی نہ…
تے پھیر جدوں رات ویلے باپو جی کوٹھے ‘تے سون لئی
منجے چڑھا رہے سیتوں پوڑیاں ‘چ بیٹھی رو رہی سی
مینوں ویکھدے ہی توں چپّ کر گئی سی کہ جویں کچھ
ہویا ہی نہ ہووےپر تیریاں اکھاں دی لالی ‘چوں
موہ دا ساگر چھلاں مار رہا سی…ہاں سچیں!!
توں چپّ کرکے منجے تے لیٹ گئی تے میں وی اندروں-اندریں
بس-بس کردا تیرے نال والے منجے ‘تے پے گیا سی
یاد ہے نہ تینوں بھینے…؟؟؟
آپاں اک-دوجے توں پاسے منہ کرکے ٹیڈھے ہوکے لیٹ گیا سی
پر چڑیئے میتھوں پھر رہیا نہ گیا…میتھوں اپنا آپ
روکیا نہ گیا…تے میں ہولے جہے ملکڑے جہے تیری
معصوم جہی گتّ ‘تے ٹھولا جیہا ماریا
توں موہ دے ویگ ‘چ وہِ ڈاڈھا رون لگی سی
میرا وی رونا نہ رکیاآپاں اک-دوجے ولّ ویکھ-ویکھ کے
کنا چر روندے رہےاک دوجے دے من نوں ٹوندے رہے
تے پھیر توں تھوڑا چپّ کرکے تے جان-بجھ کے توتلی آواز
کڈھکے آکھن لگی–
”میلہ ویلا سبھ توں سوہنا
میلہ ویلا سبھ توں پیارا
پھر آپاں کاں-اڈّ چڑی-اڈی کھیڈن لگے سبھ جھگڑے بھلکے
کھورے تاریاں دے لوئے آپاں کنا-کنا چر کھیڈدے رہے
کدے کجھ کدے کجھ منجے تے لیٹے لیٹے…
پھر امی دی آواز آئی-”سوں جو ہن تڑکے نیں اٹھنا ؟؟”
تے آپاں جیبھاں کڈھکے تھوڑا جیہا ہسے سی تے پھرپتہ
ہی نہ لگا کدوں چن دی نرمل چاننی وچ آپاں نوں
نیند آ گئی…اک سکون دی نیندپورن ماشی سی اودن
تے کھو گئے نکے نکے خواباں وچ اک نویں سویر دے
انتظار وچ…!!!!!!
اگلے دن آپاں سکول گئے سی ‘کٹھے ہسدے-ہسدے
بڑا ہسے سی پچھلے دن والی گلّ تے
تینوں یاد ہے نہ میریئے چڑیئے ؟؟؟؟؟
آجا اج پھیر اوسے کوٹھے بہہ کے
نالے ہسیئے نالے روئیے
جتھے آپنے معصوم سپنے جوان ہوئے سی…
چل بھینے چل…—ہرمن
ساؤن دے مہینے روڑیاں توں نمّ کھگھ کے لیاؤندے سی
گھرے آکے پٹّ مٹی نمّ کسے کونے وچّ لاؤندے سی
روز-روز ویکھ اوہنوں دنے وی تے راتیںوی پانی جیہا پاؤندے سی
نویں پنگردے بوٹیاں ‘چوں خزانے جہے تھیاؤندے سی
نیڑے آ دشہرے دے اک کونڈی وچّ جوں میں دینے بیج
دشہرے والے دن تیرے صافے وچّ ٹنگنے نال بڑی ریجھ
دیوالی والے دن اڈّ-اڈّ پٹاکھے جہے ونڈ لینے
گھرے پکے لڈو نال کھڈاؤنے کھنڈ لینے
لوہڑی اتے گھروں-گھریں منگنیاں ہائے پاتھیآں
‘مائی دے لوہڑی’ دے گیت لاؤنے سنگ رل ساتھیاں
رات آئی جانی لٹن دوجی گلی والیاں دی لوہڑی
ہا-ہا-ہاکویں سوٹی چکّ پیندی سی مگر مائی بوہڑی
لگدا مینوں اوہ نکے نمّ گئے سکّ ہونے
اوہ نکیاں لٹاں-کھوہالن دے حالے پئے ہونے نے رونے
جوں جیہڑے میں پچھلی وار لاؤنے گئی ساں بھلّ وے
اوہناں دیاں بلیاں ‘چوں دانے ہن نکل گئے ہونے ڈلھ وے
چل ویرے اک واری اوس ویہڑے جا جھاتی جہی پا آئیے
چل ویرے میرے سوہنے پنڈ نوں جا آئیے
چل ویرے—سیما گریوال
یاد ہے اپنی تائی دے ہتھاں دی ‘آلو-میتھے’ دی سبزی؟
کنی سواد ہندی سی نہ…!!!
تایا جی دا لڑکا نکو آپاں نوں خاص طور ‘تے
سدن آؤندا سی جدوں تائی آلو-میتھے بناؤندی سی
اپنے ہتھاں نال کھواؤندی سی چاواں نال کھواؤندی سی
تینوں یاد ہے اک وار تپدے ہاڑھ وچّ آپاں
جان-بجھ کے سویٹر پاکے باہر کھیڈن چلے گئے سی
امی نے کنا ڈانٹیا سی…ہا – ہا – ہا……
ہائے اوہ ڈانٹاں ہن وی پے جان…
جدوں میں گلکھہرے دے بوتے دیاں ڈوڈیاں توڑ دتیاں سی
پیراں ہیٹھ مدھول دتیاں سی مینوں کنی مار پئی سی
پھیر میری چڑی نےمیری کاٹو نے بچایا سی مینوں…
اوس توں بعد میں کسے بوٹے نوں نقصانیا نہیں سی
اوہ پیچو دی کھیڈ یاد ہے ؟؟؟
دوپہر توں شام تائیں کھیڈدے سی آپاں ٹھٹھا-پیچو
کدے کوئی کدے کوئی…میں اج وی کھیڈنا
)
ہاں سچ !! اک واری میں امی توں چوری
کڈھائے ہوئے بسکٹاں والے پیپے دا جندرا
توڑن لگا سی کوٹھڑی وچّ
جدوں پتہ لگا کہ امی آ رہے نے، میں بھجّ کے
آٹے والی پیٹی ‘چ لک گیا سی
تے پیاریئے گڈیئے توں سبھ کجھ جاندیاں وی
امی نوں کجھ نیں دسیا…کنے پیارے دن سی نہ اوہ ؟؟
اک وار میں جدوں اجے پڑھنا نی سی سکھیا
توں تاں سکھ گئی سی…اودوںاخبار دے بال-پنے ‘تے
شیر-چوہے والی کہانی آئی سی…میں زور لا لیا سی
کنےہاڑھے کڈھے سی پر توں کہانی نیں سی سنائی
پہلاں میتھوں مسمیاں دے بوٹے تھلے پئے پتے چگائے سی
پھیر کتے جاکے مینوں کہانی سنائی سی…
بدمعاش چڑی!!!!!!!
چل اج پھر جگدیشے بانیئے دی ہٹی توں
رکھڑیاں لین چلیئے
چل بھینے—-ہرمن
اوہ میری پیچو-بکری دی گیٹی کتے توں تاں نیں رکھ لئی
ابلیاں بکلیاں دی بکّ کتے توں ہی تاں نہیں پھک لئی
ہائے میرے چٹے-پتھرے دے ڈلے وی گواچ گئے
کتے چکّ کے تاں نہیں لے گئے گوانڈھیاں دے جواک
میرے پٹولے توں ہی پاڑ دتے ہونے پتہ مینوں
تیری پتنگ میں سانبھ-سانبھ رکھدی سی یاد تینوں
آتھن-آتھن تکّ توں کوٹھے توں نی اتردا سی
کرکے خرابی کوئی کھڑے-کھڑے مکردا سی
اوہ کالی-بولی ‘نیہری جدوں چڑھ آؤندی سی یاد اے تینوں
”جیٹھی ہیں کڑے پڑھ منتر” تائی کہندی سی مینوں
ہائے نکی جی سی میں مینوں شرم بڑی آؤندی سی
دیکے لالچ گلگلیاں دا سبھے کجھ اوہ کراؤندی سی
چل ویکھ آئیے کتے پٹولیاں دی لیر تھیا جاوے
لوئی تان کے جاواں گے کتے کالی-بولی ‘نیہری نہ آ جاوے
—-سیما گریوال
آہ آ گیا اپنا پنڈ بھینے
تکّ بلداں دے گل ٹلیاں نوں
اوہ ویکھ پرانی ٹنڈ بھینے
ہائے جنڈ،کریراں،رنڈ بھینے
آہ آ گیا اپنا پنڈ بھینے
اوہ ویکھ سنہری کنکاں نوں
گئی مہکر کداں کھنڈ بھینے
لے آ گیا اپنا پنڈ بھینے
آہ اوہی کچا رستہ ہے
جتھوں میلہ ویکھن جاندے سی
کر-کر کر ڈاڈھی ہنڈ بھینے
لے آ گیا اپنا پنڈ بھینے
باپو جی دی انگلی پھڑ آپاں
پھلے نہیں سماندے سی
ہائے میلہ ویکھن جاندے سی
اوہ پپلاں ہیٹھاں بھینے نیں
ہندیاں سی تیاں لگدیاں
توں تے تیریاں سکھیاں نیں
سی کنا کنا پھبدیاں
ایتھے گڈی پھوکن آؤندے سی
مینہہ-مینہہ دی رٹّ لگاؤندے سی
ربّ دی اکھوں ہنجھ ڈگّ جائے
بسّ ایہی ہونا چاہندے سی
ایتھے گڈی پھوکن آؤندے سی
ایتھے مائی چھولے بھندی سی
آپاں مارکے پھکے کھاندے سی
ہسدے-ہسدے گھر جاندے سی
ایتھے اک بیری ہندی سی
جیہدے مٹھے-مٹھے بیر بھینے
لاہ-لاہ لاؤندے سی ڈھیر بھینے
اوہ شاملاٹ دے وچّ بھینے
آپاں کنا-کنا کھیڈدے سی
آپاں نکے-نکے خواباں نوں
کدے اندے کدے ادھیڑدے سی
اوہ گگے والا پیر بھینے
ٹوبھے دا جھلا نیر بھینے
آہ راہ تاں کھیت نوں جاندا اے
ہاںراہ کھیت نوں جاندا اے
باپو جی سائکل چلاؤندے سی
پٹھیاں نوں کھیتیں جاندے سی
میں ڈنڈے اتے بہندا سی
سرگاں دا جھوٹا لیندا سی
اک دن میرا پیر سائکل
دے اگلے چھکے وچّ آ گیا سی
کنا خون وگیا سی
اس دن توں بڑا روئی سی…یاد اے ؟؟
اناں بھیڑیاں-کھلیاں گلیاں وچّ
چا-ریجھاں کنا بھجے سی
بھجّ-بھجّ کے ناہی رجے سی…
آہ آ گیا اپنا گھر بھینے
اوہیؤ پرانا ویہڑا نیں
جتھے نچدا-گاؤندا رہندا سی
اک مٹھا-مٹھا کھیڑا نیں
یاد ہے اک دن اوہ کلے
توں وچھی کھل گئی سی
وچھی سی موہرے-موہرے نیں
توں بھجی پچھے-پچھے نیں
روڑے ‘چ اڑھک کے ڈگّ پئی سی
پھر توں روون لگی سی
میں آن کے چپّ کرایا سی
پھر تایا جی دے لڑکے نے
آپاں نوں کنیہڑی چکیا سی
سارے گھر دا گیڑا لوایا سی
اوہ ویکھ گھڑا-گھڑونجی نی
اوہ ویکھ وان دی منجی نی
اوہ ماں رانی دا چرکھا نیں
ہائے مالھاں،تکلے،گڈیاں نیں
وچّ ہوا پونیاں اڈیاں نیں
اوہ ویکھ گلوٹے اٹیرن نیں
اج بیٹھے ہنجھو کرن نیں
اوہ ویکھ نیں چھنا پتل دا
جیہنوں ویکھ کے رونا نکلدا
اوہ باپو جی دا ہل بھینے
ہن اندر وی تاں چل بھینے
مینوں پتہ ایہناں ہنجھوآں نوں
سکدی نہ توں ٹھلّ بھینے
ہن اندر وی تاں چل بھینے
اودوں اڈوں-اڈوں کردے سی
کندھولی ‘تے واہے مور بھینے
چل اوہناں سنگ ہی کر لئیے
اج آپاں کوئی گلّ بھینے
چل بھینے
چل —-ہرمن
سوہنیا ویرا دسّ ایہہ مینوں کتھے توں ہے لے آیا
چل اصلی پنڈ چل جے ہیں اماں جایا
ایہہ بلد نے کوئی،ویر سوہنے کی پیا کہنا اے
داج وچّ آئی کار ہے ،چجّ نال نیں ویہناں اے
کنکاں دیاں بلیاں ہندیاں سی جتھے وے
کٹے پئے نے پلاٹ دادا جی دے کھیت دے متھے وے
کیہڑے ٹنڈ،کیہڑے رنڈ،جنڈ تے کیہڑے کریر وے
اوہ فٹ بال دی شکل دی ٹینکی ہے کسے دی ویر وے
اتھے گلیاں ‘چ کوئی نیانے وی نہیں کھیڈ رہے
لگدا ٹیلیوژن لاکے بسّ بیٹھے نے پئے
آہ ویکھ ویاہ جیہا وی ہوئی ہے جانودا
پر کوئی کڈھ کے جاگو کسے دے بنیرے وی نیں ڈھانوںدا
کچا راہ ویرا کوئی مینوں تاں نہیں دکھ رہا
لگدا وقت دے نال اپنا پنڈ کتے وک گیا
اوہ ویکھ جتھے ٹوبھا،پپل سی توں کہنا اے
کوئیپروجیکٹ لگیا پیا پانی دا،نیں ویہناں اے ؟
بیری سی جتھے مٹھے بیراں والی ،بیکری دی دوکان اے
شاملاٹ والی تھاں ہن تنّ-منزلا مکان اے
آپنے گھر دے دروازے تے جندرا جیہا کیہنے لا دتا
آہ ‘وکاؤ ہے’ دا بورڈ کیہنے واہ دتا
ایہہ اوہی ویہڑا اے ویرے سچیں کہنا اے ؟؟
اتھے نہ میری کھرلی نہ وچھی نہ بنا اے
ایہہ کندھولی وی ہے ہائے کویں وچوں ادھی ڈھیہہ گئی
ہائے میرا چلھا،چکی لگدا مٹی تھلے بہہ گئے
چل بیٹھ ویرے بہہ مٹی نوں پھولیئے
چل بیٹھ بکھریاں یاداں نوںٹولیئے
آہ ویکھ ہاسیاں دی یاد مینوں تھیا گئی
آہ سن ذرا بے بے جھڑکاں مارن آ گئی
آہ ویکھ بوری مجھّ دا وال تے چچڑ وے
آہویکھ گلہ پیا جیہڑا کھیڈ کے کیتا سی چکڑ وے
آہ ویکھ ویرے پٹولیاں دیاں لیراں
سن کنیں پیندیاں سوہلے،مرزے تے ہیراں
آہ سنگھ خاں میرے ساگ دی خشبوئی وے
آہ ویکھ بے بے جی نے پوچا دین نوں مٹی سموئی وے
ویرے سبھ-کجھ دکھ-سن رہا پر کجھ وی تاں نہیں
ایہہ تھاں اوہ نہیں،وقت اوہ نہیں کہ توں نہیں کہ میں نہیں؟
ہن کدھر نوں جائیے سبھ کجھ تاں رڑھ چلیا
اپنا پنڈ ہن کتھوں لبھیئے ویرا وے بلیا
دسّ ویرا
وے بلیا—-سیما گریوال
فوٹو
ایہی نلکا نہ اوہ بھینے…؟؟
توں ٹھیک آکھیا بھینے نی
ایہہ میں نہیں
میرا بھرم بول رہا
اک سپنا
نرم-نرم بول رہا
خوشیاں نوں لبھّ رہا
چاواں نوں ٹول رہا
ایویں اتیت وچّ
گاچیا مٹی-کھاکٹی
پھرول رہا
ایہہ میں نہیں
میرا بھرم بول رہا
اپنا تاں اک-اک پل
اج وی بھینے اوہناں
ٹاہلیاں اتے لمک رہا
اپنے تاں متھے اج تائیں بھینے
پنڈ دا چانن چمک رہا
پرآہ کی…
اج میرا متھا ٹھنک رہا
متھے ‘چوں دھوآں پنپ رہا
اج میرا متھا ٹھنک رہا
اج لوں-لوں میرا ہسیا سی
ہن کن-کن میرا رو رہا
کون تیزابی مٹی نوں
میرے پیراں دے نال چھو رہا
کوئی ہے جو میرے متھے
آساں دا سورج بو رہا؟؟؟
ہاں ہن اوہ پنڈ بڑا پچھے
رہِ گیا بھینے
اج اپنے پنڈ دے کھیتاں نوں
ونجاں دا ولیواں
پے گیا بھینے…
وقت دی دھوڑ ‘چ گواچ گیا
تیرا پنڈ میرا پنڈ…
اپنا پنڈ…
مینوں تاں اج وی اتھے اوہیو
ماحول دکھیا سی
پر میریاں اکھاں وچّ
سپنیاں دا زور سی
ہن جدوں میں جاگیا
ایہہ تاں پنڈ ہی ہور سی
نہ کھیتاں دیاں بنیاں ‘تے
کوئی پیلاں پاؤندا مور سی
اک عجیب جہی چپّ سی
اک کنّ-پاڑواں شور سی
نہ پتیاں دے مکھڑے ‘تے اوہ
پہلاں ورگی لور سی…
چل آجا بوجھ نال لدی
شہری زندگی ولّ واپس
ویکھ نلکیاں ‘چوں کداں
زہراں نے رہیاں رس
آپاں تاں آس لیکے آئے سی
رمکدیاں پوناں دی
چرخے دی گھوکر دی جیہنوں
سن جوگی پہاڑوں
اتر آؤندے نے…
ہیکاں لاؤندے نے…
آپاں تاں آس لیکے آئے سی
ساویں فصلاں دی
نہ کے نشے ‘چ دھتّ
نویاں نسلاں دی
گونجدے ٹھہاکیاں دی
پپلیں پینگھاں دی
بہلیاں،تیوڑاں دی
اوہناں پرانے موڑاں دی
اس توڑی والے دودھ دی
مہکر دی
اوہناں چڑیاں دی
چہکر دی
اڈدے طوطیاں-کانواں دی
جنہاں نوں کھا گئے موبائل ٹاور…
لش-لش کردے مکھڑیاں دی
آلے وچّ بلدے دیوے دی
ربّ اگے عرض پپیہے دی
اک سجری سویر دی
نہ کے پٹدی آؤندی سرگھی دی
چل واپس ہن بھینے
چل جلدی کر…
ایہہ ہن اوہ پنڈ نہیں رہیا
آجا چووی گھنٹے متھے تیوڑیاں
والی ‘موڈرن لا ئیف ’ ولّ
اتھے کجھ نی رکھیا
آجا بھینے آجا—–ہرمن
ہائے منجے!!
ٹھہر جا میری یاداں والی گٹھڑی نہ کھل جاوے
میرے متھے رکھیا ا تیت دا بھانڈا نا ڈلھ جاوے
میرے کلیجے ‘چوں کجھ ہائے کجھ کھسّ رہا
میریاں امیداں والاں گلاب کیوں ہن بسّ رہا
رک’جا گرمیاں دیاں چھٹیاں ‘چ ملدے سی جد سارے
نمبو نچوڑ بناؤندے سی جو پانی کھٹے کھارے
اوہناں نمبوآں دے بیج جہے چکّ لیندے
جانا ضروری ہے کہ حالے ٹھہر جائیے رہن دے
توں تے میں،اوہ تے اوہ،تے اپنے بیلی سارے
لبھانگے ہوٹلاں ‘چ بناؤٹی کندھولیاں تے ہارے
کیوں نہیں پھر آپاں اپنا ورثہ سنبھال کے رکھ لیا
کیوںنوہاں نالوں ماس ہائے لتھّ گیا
آؤن والیاں ہائے پیڑھیاں سانوں وی کوسن گییاں
مست-ملنگ ہو اسیں جیہڑے کھیڈے،اوہناں کھیڈاں نوں لوچنگیاں
پر کریئے کہ دسّ حیلہ،ساڈا گواچ گیا قبیلہ
نہ اوہ دھرتی اپنتّ والی نہ اوہ امبر نیلا-نیلا
چل ویرے پیڑاں ‘تے مٹی ہن پا آئیے
چل ویرے
چل ویرے…
چل ویرے…—-سیما گریوال
نیلے عنبریں سی جو اڈدی اس ٹٹیہری دی آواز نوں
ممٹی وچّ چھپے ساڈے معصوم جہے راز نوں
ہکّ نال لاکے آجا واپس…
بنھ چنی دے پلے نال اوہنا ںبیجاں نوں بھینے
میں وی چکّ لینا ٹٹیاں نکیاں چیزاں نوں بھینے…
اوہ گرد آلودہ موڑھا وی چکّ لے بھینے جھاڑ کے
ویکھیں اپنے شہر والے گھر نوں کداں
رنگاں وچّ رنگ دیو جدوں ٹنگیا
شہری کندھاں ‘تے…
آجا واپس میرا من بھر آیا ہن پھر
میتھوں نہیں رک ہندا…آجا………–ہرمن
چل ویرے سانبھ رکھ ایہہ ہنجھو نے ہیرے…
ہائے چل ویرے……—سیما گریوال
چل بھینے…سانبھ رکھ یاداں دے گہنے
ہائے چل بھینے…—ہرمن
توں نیڑے پیڑھی ڈاہندی سی
کومل کومل ہتھاں سنگ
چلھے سکریاں پاؤندی سی
(سانجھا پنجاب)
اک جگلبندی سیما گریوال دیدی تے میرے وچکار
اوہناں دی اک رچنا ”چل ویرے آپاں پنڈ چلیئے (ہرمن)
دوستو سیما دیدی دی بوہڑاں دی چھاں رنگی اک لاجواب رچنا پڑھی تاں من خوش ہو گیا سی تے میں رائے دتی
پھر دیدی نے کجھ سطراں لکھیاںپھر میں…پھر دیدی نےپھر میں اس طرحاں ایہہ سلسلہ چلدا رہا تے اک لمبی جگلبندی ہو نبڑیپڑھکے دسنا کہ کویں لگا ایہہ سبھ کجھ…
دھنواد میرے دوست جسی دا جسدے کرکے ایہہ کجھ کرن دا سببّ بنیا…
ا!!اوہناں دناں دے نال کجھ ساہ وی رڑھ گئے
اوہ جھریاں والے چہرے،کدے نہ مڑ پئے
چل اڑیا،اوہناں اٹاں،اوہنا ںکندھاں تے مٹی نوں سلام کر آئیے
اوہناں بارشاں دے کجھ نشان ہونگے،چل جھولی بھر لیائیے
چاچے-تایاں دے وی بوہے جا،کنڈا کھڑکا آئیے
کی پتہ پھر کوئی،جگّ-جگّ وسن دی دعا پا آئیے
اوس چڑی دا کی پتہ کوئی کھنبھ لبھّ جاوے
آٹے دی ہی سہی ،پر کی پتہ اوس سمے دا دیدار کراوے
بنٹے حالے وی مٹی تھلے دبے پئے ہونے
گنیاں ‘چوں رس دی تھاں،شاید گڑ چو ئے
سائکل دا ٹٹا چکا،کھونجے لگا پیا ہونا
سمے نال ہی سبھے رنگ اڈّ گئے کی پاؤنا کی کھونا
چل پھر لبھیئے جا،سانجھاں نوں،کاغذ دے جہاز نوں
چل ویرے، کنّ ترس گئے،دادے-نانے دی آواز نوں…
سیما گریوال
اوہ جھرریاں والے چہرے،کدے نہ مڑ پئے
پنڈ دی مٹی پنڈ دا پانی
بول تیرے تاں پنڈ دے ہانی
بالاں دی منچلی اوہ ڈھانی
من مرضی دی چادر تانی
پنڈ دی جوہ دی مہک آئی
توں بھینے کوتا دی رانی
فیس بکّ دے پنڈے ‘تے اج
پنڈ دی واہی خوب کہانی!
!…—ہرمن
چل ویرے چلیئے اوس جنم دی جوہے
جسدی مٹی چمن نوں ترسدی روح اے
جد میں تے توں ساں اک اماں دے جائے
تے ایس جنم لبھدے پھردے لفظاں ‘چوں سائے
چل ویرے
—-سیما گریوال
راہے راہے جاندے جاندے لبھّ ہی لئے
آپاں ایہہ سائے اک-دوجے دے
سائے چھانویںچل بھینے پنڈ چلیئے
چل بھینے—-ہرمن
ویرے کریں پیڑاں میریاں دی راکھی
آ اس وار پنڈ دی ویکھیئے وساکھی
پنڈ دی مہک دی مٹھی جلیبی کھا کے
کسے دی چنی سنگ ہتھ پونجھے لکا کے
چل ویرے
–سیما گریوال
کوٹلہ چھپاکیاں ہائے اوہ وساکھیاں
کیتیاں چلاکیاں گوہے دیاں پاتھیآں
اج پھر بھینے رنگاں کولے جاکے جھرمٹ پائیے
چل بھینے آپاں پنڈ ہو آئیے
چل بھینے—ہرمن
باندرکلا وی رل مل کھیڈ کے آؤنا
پھر تاریاں رنگیاں چھت تھلے سونا
سناں گے بات روپ بسنت والی بڈھی بے بے توں
پر ہن کویں لبھیئے آوازاں پرانی سوات ‘چوں
پر پھر وی ویرے اک حیلہ جیہا کر آئیے
اوہ توڑا خالی پیا ہونا اے چل بھر آئیے
چل ویرے
سیما گریوال
کناں وچّ گونجنیاں گلاں اوہ دوبارہ
جدوں اکھاں اگے آؤ گا سوات دا نظارہ
اج پھر اوسے نم تے چڑھنا جتھے
ٹٹی سی میری بانہہ بھینے
ہاں…ہاں…کوٹھے چڑھکے ماناں گے آپاں
تاریاں والی چھاں بھینے
پانی دے لفافے بھرکے
اک-دوجے ‘تے سٹدے سی
نہ بوجھ سی دنیاداری دا
بسّ ہردم موجاں لٹدے سی
اج امروداں دے بوٹے توں
چل طوطے پھیر اڑا آئیے
چل بھینے
—-ہرمن
یاد ہے تینوں نلکا گیڑن دی واری جدوں لگدی سی
یاد ہے جد میں کر بہانہ کموں بھجدی سی
یاد ہے جدوں نم تے پائی پینگھ دی رسی ٹٹّ گئی
یاد ہے
اوس دن ڈگّ میں گارے وچ گڑچّ گئی
جدوں توں رل نیانیاں نال میری ہاسی اڑائی سی
یاد ہے جدوں میں تینوں بے بے توں کٹّ پوائی سی
آ اج پھیر اوس کٹّ دا نگھا سیک جیہا کھا آئیے
چل ویرے اک وار پھر اوسے پنڈ ہو آئیے
چل ویرے
— سیما گریوال
چلھے دا نگھّ وی مان آئیے
جتھے امی پھلکے لاہندی سی
میں اوہدی بکلے جا وڑدا
توں نیڑے پیڑھی ڈاہندی سی
توں کومل کومل ہتھاں سنگ
چلھے سکریاں پاؤندی سی
امی دے بن کہیاں بھینے
چکّ پھوکنی اگّ مگھاؤندی سی
دھونئیں سنگ اکھ مچاؤندی سی
دیسی گھیؤ دی کٹّ چوری
ماں ریجھاں نال کھواؤندی سی
کناں لاڈ لڈاؤندی سی
بیر توتیاں ویکھ-ویکھ کے
چڑھدی بڑی خماری سی
یاد ہے آپاں رل کے دوواں
ڈاکیئے دی نقل اتاری سی
پھر اوہنوں غصہ آ گیا سی
جا باپو جی نوں دسیا سی
آپاں دوالے ہو گئے سی
اکھاں توں اوہلے ہو گئے سی
پھر شامیں ڈنڈا پھریا سی
اپنا چتّ ڈاڈھا گھریا سی
پھر امی آن بچایا سی
گھٹّ سینے دے نال لایا سی
آپاں کمرے دے وچّ وڑ بھینے
ربّ اگے عرض گذاری سی کہ
اوہنوں ہلکیا کتا وڈھّ جاوے
اوہدا نہ ککھّ وی چھڈّ جاوے
باپو جی نے ایہہ سبھ تکّ لیا سی
اوہ مار ٹھہاکا ہسے سی
پر آپاں باہر نوں نسے سی
ہا-ہا -ہا–
اج ہوا ‘چ تردے بولاں نوں
ملکڑے جہے آپاں چھو آئیے
چل بھینے آپاں پنڈ ہو آئیے
چل بھینے
ہرمن
جدوں میں تیرا باہٹیاں دا بھریا بکّ سی ڈوہل دتا
جدوں توں جھوٹھا بھوت بھوت دا رولا پا دتا
یاد ہے کویں توں لک کے تیویاں ویکھن آؤندا سی
یاد ہے کڑیاں وانگوں لے چنی جھومر پاؤندا سی
ہائے میں اوہی ہاسے ٹھٹھے پھیر ویکھنے
چل ویرا میں اوہناں تھاواں نوں نے متھے ٹیکنے
چل ویرے
سیما گریوال
توں کھمباں توں بڑا ڈردی سی
جا امی کولے کھڑدی سی
میں ہتھ وچّ کھنب نوں پھڑ بھینے تیرے پچھے پچھے پے گیا سی
مینوں یاد ہے اوہ ویلا بھینے گھر دے وچّ رولا پے گیا سی
بھینے توں کمبن لگی سی میں تینوں بڑا ڈراؤندا سی
میں وی کنا مورکھ سی تینوں سارا دن ستاؤندا سی
تینوں چڑھ آیا سی بخار اودوں
مینوں پئی سی ڈاڈھی مار اودوں
پھر میں وی روون لگّ پیا سی تیرے کومل کومل مکھ اتے
میرے موہ دا سورج مگھ پیا سی
توں روندی روندی نے بھینے مینوں
آن کے آپ ورایا سی
آن کے آپ ورایا سی
آن کے آپ ورایا سی
میں وی اوہ ہاسے رونے نے ویکھنے
چل بھینے اوہناں تھاواں نوں میں
وی نے متھے ٹیکنے
چل بھینے
—-ہرمن
یاد ہے تینو مسر ماتا نکل آئی سی
یاد ہے میں تیرے سرہانے منجی ڈاہی سی
ہر ویلے ساں تیرا مکھ ساں تکدی رہندی
میرےویر نوں راضی کردے ساں ربّ نوں کہندی
ہائے اوہ منجیاں دا گھر بناکے گھر گھر کھیڈنا…
اوہ بے بے دا کسے دے گھر لسی لین نو بھیجنا
چھپڑاں دے کنڈھے جا گلی مٹی دے گھر بنا آئیے
چل ویرے اک واری بسّ اک واری پنڈ نوں جا آئیے
چل ویرے
—سیما گریوال
فوٹو
یاد ہے تائی ہمیرو کوٹھے مٹی لاون آئی سی
آپاں وی چکّ-چکّ بٹھل اودوں کنیں خوشی کمائی سی
اوہ وقتاں ہتھوں ماری سی پھر وی آپنے ولّ ہسدی سی
چہوں-کوٹیں کھیڑا بھوندا سی خوشیاں دی مہکر وسدی سی
مٹی دے وچّ بھین میری سارا دن ٹوئے پٹدا(پٹدا) سی
تے کجیاں وچّ پانی بھرکے ٹویاں دے اندر دبدا سی
ایہہ پتہ نی کیسی کھیڈ سی،مینوں سمجھ نی آ رہی…
خیرساڈے پنڈ آون دا سنیہا آ پوناں نوں گھلیئے
چل بھینے پنڈ چلیئےچل بھینے—-ہرمن
یاد ہے رل سارے جدوں چھٹیاں دے اتے ٹپدے سی
وڈے باپو جی اودوں کویں گوڈے-گوڈے کھپدے سی
یاد ہے بوری مجھّ اپنی جدوں سوئی سی
کویںکڑی ہون ناطے میں اوہلے جہے لکوئی سی
میں اوس ویہڑے جانا شاید زیر اوہدی لبھّ جاوے
مٹی پھولدیاں آ میرا اوہتے پبّ جاوے
میں پولے جہے جھک کے اوہو مٹی وچوں چکّ لینی
چھڈّ ویرے ایہہ سیمنٹ دے جنگلاں دی رہنی-بہنی
چل مٹی دے کجے رجھا ساگ پھر کھا آئیے
چل ویرے پنڈ اک پھیرا جیہا پا آئیے
چل ویرے—سیما گریوال
توں نکے نکے ہتھاں سنگ
گڈی دے وال سنواردی سی
سارا دن سی بھجی پھردی
توں روح آپنے پریوار دی سی
جد ماں توں گتّ گندواؤن لئی
توں والاں نوں کھلاردی سی
میں کھچکے وال بھجّ لیندا سی
توں وی نہ میتھوں ہاردی سی
پر مینوں بڑا پیاردی سی
سبھناں توں ودھ پیاردی سی
میری نکی جہی چڑی سی توں
سارا دن چیں-چیں کردی رہندی سی…
یاد ہے کمرے وچّ پئے نرمے ‘تے
چڑھ چھالاں لاؤندے سی
ہاں چھٹیاں اتے چڑھ کداں پھر
گیت خوشی دے گاؤندے سی
لکن-میچیاں…پھڑن-پھڑائیاں
اک-دوجے سر داعیاں آئیاں
مٹھے-مٹھے دھوکھے کرکے
ڈاڈھے چتر کہاؤندے سی…
آ بھینے آپاں ویہڑے پھر
انبی دا بوٹا لا آئیے
چل بھینے پنڈ پھیرا جیہا پا آئیے
چل بھینے—-ہرمن
آپاں منہ-’نیہرے لکن میٹی کھیڈ’دے سی
تے منہ-’نیہرے خود آپاں نوں چھیڑدے سی
‘چٹیا چٹنگ کیسا مٹھا رنگ’ تینوں یاد ہے ویرا
جیہدے جھگے نوں چمبڑے سی کویں سائکل توں ڈگا سی ہیرا
اونچ-نیچ کھیڈن ویلے جھوٹھے چوبارے بنا لینا
اوہ چیکاں رولے رپے سن بال-عمر دا گہنہ
چل ویرے اوہناں گلیاں ‘چ رولا فٹ پا آئیے
چل ویرے پھر آپاں پنڈ دا گیڑا لا آئیے
چل ویرے…—-سیما گریوال
چٹیاں چٹیاں پھٹیاں جتھے سونے رنگیاں بلیاں
چل بھینے اج پھر کھاواں گے مٹھیآں-مٹھیآں چھلیاں
مٹھیاں-گلگلے کھاوا ں گے اج موٹے ہو کے آواں گے
تن-من نوں جو چمبڑیاں سوچاں نوں دور بھجاواں گے
اج موٹے ہو کے آواں گے…
ہا-ہا-ہااج موٹے ہوکے آواں گے…
نمولیاں ‘چ ڈکے کھبھو کے
نکا منجا بناوا ں گے
لال-لال توتیاں دے
رس وچ رنگے جاوا ں گے
یاد ہے امی آپاں نوں
پنگرے ہوئے چھولے کھواؤندی سی
اپنی صحت بناؤندی سی
میں سلت جیہا تاں ہندا سی
تاں ہی سارے جیاں توں
ڈکا ہی اکھواؤندا سی
اوہ ہارے اوہ بھڑولے
ہائے وقت نے ہتھوں کھوہلے
اوہ چھابے اوہو پونے
اج روندے ہوون گے
لک-لک کندھولی اوہلے
اج پھر اوہناں نوں اپنی
سکھ-ساند سنا آئیے
آجا بھینے پنڈ دا گیڑا
لا آئیے…
چل بھینے—-ہرمن
یاد ہے جد میں بھڑولے ‘چ لک گئی سی
اک سڑی جہی کوہڑ-کرلی میرے اتے ڈگّ پئی سی
کویں مارکے چیکاں میں گوانڈھ ‘کٹھا کیتا سی
اوہ ہارے ‘چ کھلو کے گیت گاؤنا جہڑا ہڈاں نال بیتا سی
کندھولی توں باٹی چکنے نوں پٹھی پاتھی اتے کھڑ گئی
ہائے ڈگّ کے چلھے وچّ میری کومل بانہہ سڑ گئی
توں لیا کے اوہدے اتے دوادو سیاہی جہی لگائی سی
جیہنے فٹّ پئے چھالیاں ‘تے ٹھنڈ جہی پائی سی
چھابے وچوں روٹی چبڑاں دی چٹنی نال ہے کھانی
نال پتل دے گلاس ‘چ پینا توڑے دا ٹھریا پانی
نالے اج تاں گڑ دی چاہ وی بھرکے گڑبی پیواں گے
اج پھر ویرا آپاں اوہنیں رنگیں رنگے جاوانگے
ویرے خورے اوہ دوات کندھولی اوہلے حالے وی پئی ہووے
چل ویرے ویکھیئے چھابے ‘چ نہ الی لگّ گئی ہووے
ویکھ میرے کنیں پئے پیندے نے بول اوہناں ٹلیاں دے
نرما چگی آؤندے گڈیاں دے بلداں دے بلیا وے
چل ویرے اوہناں گڈیاں تے جھوٹا جیہا لے آئیے
چل ویرے پنڈ اڈیکدا،اک رات سہی ،رہِ آئیے
چل ویرے—–سیما گریوال
یاد ہے آپاں اک دن لڑ پئے سی خورے کیہڑی گلوں
سارا دن نی سی بولے آپاںسارا دنیاد ہے ؟
ہاں سچ آپاں کیہا سی کہ ہن نی بولدے اک-دوجے
نال کدے وی…کنے بھولے سی نہ آپاں!!
میں لک-لک روندا رہا سی اس دن کہ میں میری چڑی
نال کیوں لڑیامیں میری چڑی نال کیوں لڑیا
تے امی نے زور لا لیا سی کہ ہن بسّ وی کرو
کوئی تاں گلّ ہن ہسّ وی کرو…
پر آپاں ٹسّ توں مسّ نہیں ساں ہوئے
مینوں پتہ اندروں-اندریں توں وی بولنا چاہندی سی
پر آپاں تاں کدے بولنا نیں سی نہ…
تے پھیر جدوں رات ویلے باپو جی کوٹھے ‘تے سون لئی
منجے چڑھا رہے سیتوں پوڑیاں ‘چ بیٹھی رو رہی سی
مینوں ویکھدے ہی توں چپّ کر گئی سی کہ جویں کچھ
ہویا ہی نہ ہووےپر تیریاں اکھاں دی لالی ‘چوں
موہ دا ساگر چھلاں مار رہا سی…ہاں سچیں!!
توں چپّ کرکے منجے تے لیٹ گئی تے میں وی اندروں-اندریں
بس-بس کردا تیرے نال والے منجے ‘تے پے گیا سی
یاد ہے نہ تینوں بھینے…؟؟؟
آپاں اک-دوجے توں پاسے منہ کرکے ٹیڈھے ہوکے لیٹ گیا سی
پر چڑیئے میتھوں پھر رہیا نہ گیا…میتھوں اپنا آپ
روکیا نہ گیا…تے میں ہولے جہے ملکڑے جہے تیری
معصوم جہی گتّ ‘تے ٹھولا جیہا ماریا
توں موہ دے ویگ ‘چ وہِ ڈاڈھا رون لگی سی
میرا وی رونا نہ رکیاآپاں اک-دوجے ولّ ویکھ-ویکھ کے
کنا چر روندے رہےاک دوجے دے من نوں ٹوندے رہے
تے پھیر توں تھوڑا چپّ کرکے تے جان-بجھ کے توتلی آواز
کڈھکے آکھن لگی–
”میلہ ویلا سبھ توں سوہنا
میلہ ویلا سبھ توں پیارا
پھر آپاں کاں-اڈّ چڑی-اڈی کھیڈن لگے سبھ جھگڑے بھلکے
کھورے تاریاں دے لوئے آپاں کنا-کنا چر کھیڈدے رہے
کدے کجھ کدے کجھ منجے تے لیٹے لیٹے…
پھر امی دی آواز آئی-”سوں جو ہن تڑکے نیں اٹھنا ؟؟”
تے آپاں جیبھاں کڈھکے تھوڑا جیہا ہسے سی تے پھرپتہ
ہی نہ لگا کدوں چن دی نرمل چاننی وچ آپاں نوں
نیند آ گئی…اک سکون دی نیندپورن ماشی سی اودن
تے کھو گئے نکے نکے خواباں وچ اک نویں سویر دے
انتظار وچ…!!!!!!
اگلے دن آپاں سکول گئے سی ‘کٹھے ہسدے-ہسدے
بڑا ہسے سی پچھلے دن والی گلّ تے
تینوں یاد ہے نہ میریئے چڑیئے ؟؟؟؟؟
آجا اج پھیر اوسے کوٹھے بہہ کے
نالے ہسیئے نالے روئیے
جتھے آپنے معصوم سپنے جوان ہوئے سی…
چل بھینے چل…—ہرمن
ساؤن دے مہینے روڑیاں توں نمّ کھگھ کے لیاؤندے سی
گھرے آکے پٹّ مٹی نمّ کسے کونے وچّ لاؤندے سی
روز-روز ویکھ اوہنوں دنے وی تے راتیںوی پانی جیہا پاؤندے سی
نویں پنگردے بوٹیاں ‘چوں خزانے جہے تھیاؤندے سی
نیڑے آ دشہرے دے اک کونڈی وچّ جوں میں دینے بیج
دشہرے والے دن تیرے صافے وچّ ٹنگنے نال بڑی ریجھ
دیوالی والے دن اڈّ-اڈّ پٹاکھے جہے ونڈ لینے
گھرے پکے لڈو نال کھڈاؤنے کھنڈ لینے
لوہڑی اتے گھروں-گھریں منگنیاں ہائے پاتھیآں
‘مائی دے لوہڑی’ دے گیت لاؤنے سنگ رل ساتھیاں
رات آئی جانی لٹن دوجی گلی والیاں دی لوہڑی
ہا-ہا-ہاکویں سوٹی چکّ پیندی سی مگر مائی بوہڑی
لگدا مینوں اوہ نکے نمّ گئے سکّ ہونے
اوہ نکیاں لٹاں-کھوہالن دے حالے پئے ہونے نے رونے
جوں جیہڑے میں پچھلی وار لاؤنے گئی ساں بھلّ وے
اوہناں دیاں بلیاں ‘چوں دانے ہن نکل گئے ہونے ڈلھ وے
چل ویرے اک واری اوس ویہڑے جا جھاتی جہی پا آئیے
چل ویرے میرے سوہنے پنڈ نوں جا آئیے
چل ویرے—سیما گریوال
یاد ہے اپنی تائی دے ہتھاں دی ‘آلو-میتھے’ دی سبزی؟
کنی سواد ہندی سی نہ…!!!
تایا جی دا لڑکا نکو آپاں نوں خاص طور ‘تے
سدن آؤندا سی جدوں تائی آلو-میتھے بناؤندی سی
اپنے ہتھاں نال کھواؤندی سی چاواں نال کھواؤندی سی
تینوں یاد ہے اک وار تپدے ہاڑھ وچّ آپاں
جان-بجھ کے سویٹر پاکے باہر کھیڈن چلے گئے سی
امی نے کنا ڈانٹیا سی…ہا – ہا – ہا……
ہائے اوہ ڈانٹاں ہن وی پے جان…
جدوں میں گلکھہرے دے بوتے دیاں ڈوڈیاں توڑ دتیاں سی
پیراں ہیٹھ مدھول دتیاں سی مینوں کنی مار پئی سی
پھیر میری چڑی نےمیری کاٹو نے بچایا سی مینوں…
اوس توں بعد میں کسے بوٹے نوں نقصانیا نہیں سی
اوہ پیچو دی کھیڈ یاد ہے ؟؟؟
دوپہر توں شام تائیں کھیڈدے سی آپاں ٹھٹھا-پیچو
کدے کوئی کدے کوئی…میں اج وی کھیڈنا
)ہاں سچ !! اک واری میں امی توں چوری
کڈھائے ہوئے بسکٹاں والے پیپے دا جندرا
توڑن لگا سی کوٹھڑی وچّ
جدوں پتہ لگا کہ امی آ رہے نے، میں بھجّ کے
آٹے والی پیٹی ‘چ لک گیا سی
تے پیاریئے گڈیئے توں سبھ کجھ جاندیاں وی
امی نوں کجھ نیں دسیا…کنے پیارے دن سی نہ اوہ ؟؟
اک وار میں جدوں اجے پڑھنا نی سی سکھیا
توں تاں سکھ گئی سی…اودوںاخبار دے بال-پنے ‘تے
شیر-چوہے والی کہانی آئی سی…میں زور لا لیا سی
کنےہاڑھے کڈھے سی پر توں کہانی نیں سی سنائی
پہلاں میتھوں مسمیاں دے بوٹے تھلے پئے پتے چگائے سی
پھیر کتے جاکے مینوں کہانی سنائی سی…
بدمعاش چڑی!!!!!!!
چل اج پھر جگدیشے بانیئے دی ہٹی توں
رکھڑیاں لین چلیئے
چل بھینے—-ہرمن
اوہ میری پیچو-بکری دی گیٹی کتے توں تاں نیں رکھ لئی
ابلیاں بکلیاں دی بکّ کتے توں ہی تاں نہیں پھک لئی
ہائے میرے چٹے-پتھرے دے ڈلے وی گواچ گئے
کتے چکّ کے تاں نہیں لے گئے گوانڈھیاں دے جواک
میرے پٹولے توں ہی پاڑ دتے ہونے پتہ مینوں
تیری پتنگ میں سانبھ-سانبھ رکھدی سی یاد تینوں
آتھن-آتھن تکّ توں کوٹھے توں نی اتردا سی
کرکے خرابی کوئی کھڑے-کھڑے مکردا سی
اوہ کالی-بولی ‘نیہری جدوں چڑھ آؤندی سی یاد اے تینوں
”جیٹھی ہیں کڑے پڑھ منتر” تائی کہندی سی مینوں
ہائے نکی جی سی میں مینوں شرم بڑی آؤندی سی
دیکے لالچ گلگلیاں دا سبھے کجھ اوہ کراؤندی سی
چل ویکھ آئیے کتے پٹولیاں دی لیر تھیا جاوے
لوئی تان کے جاواں گے کتے کالی-بولی ‘نیہری نہ آ جاوے
—-سیما گریوال
آہ آ گیا اپنا پنڈ بھینے
تکّ بلداں دے گل ٹلیاں نوں
اوہ ویکھ پرانی ٹنڈ بھینے
ہائے جنڈ،کریراں،رنڈ بھینے
آہ آ گیا اپنا پنڈ بھینے
اوہ ویکھ سنہری کنکاں نوں
گئی مہکر کداں کھنڈ بھینے
لے آ گیا اپنا پنڈ بھینے
آہ اوہی کچا رستہ ہے
جتھوں میلہ ویکھن جاندے سی
کر-کر کر ڈاڈھی ہنڈ بھینے
لے آ گیا اپنا پنڈ بھینے
باپو جی دی انگلی پھڑ آپاں
پھلے نہیں سماندے سی
ہائے میلہ ویکھن جاندے سی
اوہ پپلاں ہیٹھاں بھینے نیں
ہندیاں سی تیاں لگدیاں
توں تے تیریاں سکھیاں نیں
سی کنا کنا پھبدیاں
ایتھے گڈی پھوکن آؤندے سی
مینہہ-مینہہ دی رٹّ لگاؤندے سی
ربّ دی اکھوں ہنجھ ڈگّ جائے
بسّ ایہی ہونا چاہندے سی
ایتھے گڈی پھوکن آؤندے سی
ایتھے مائی چھولے بھندی سی
آپاں مارکے پھکے کھاندے سی
ہسدے-ہسدے گھر جاندے سی
ایتھے اک بیری ہندی سی
جیہدے مٹھے-مٹھے بیر بھینے
لاہ-لاہ لاؤندے سی ڈھیر بھینے
اوہ شاملاٹ دے وچّ بھینے
آپاں کنا-کنا کھیڈدے سی
آپاں نکے-نکے خواباں نوں
کدے اندے کدے ادھیڑدے سی
اوہ گگے والا پیر بھینے
ٹوبھے دا جھلا نیر بھینے
آہ راہ تاں کھیت نوں جاندا اے
ہاںراہ کھیت نوں جاندا اے
باپو جی سائکل چلاؤندے سی
پٹھیاں نوں کھیتیں جاندے سی
میں ڈنڈے اتے بہندا سی
سرگاں دا جھوٹا لیندا سی
اک دن میرا پیر سائکل
دے اگلے چھکے وچّ آ گیا سی
کنا خون وگیا سی
اس دن توں بڑا روئی سی…یاد اے ؟؟
اناں بھیڑیاں-کھلیاں گلیاں وچّ
چا-ریجھاں کنا بھجے سی
بھجّ-بھجّ کے ناہی رجے سی…
آہ آ گیا اپنا گھر بھینے
اوہیؤ پرانا ویہڑا نیں
جتھے نچدا-گاؤندا رہندا سی
اک مٹھا-مٹھا کھیڑا نیں
یاد ہے اک دن اوہ کلے
توں وچھی کھل گئی سی
وچھی سی موہرے-موہرے نیں
توں بھجی پچھے-پچھے نیں
روڑے ‘چ اڑھک کے ڈگّ پئی سی
پھر توں روون لگی سی
میں آن کے چپّ کرایا سی
پھر تایا جی دے لڑکے نے
آپاں نوں کنیہڑی چکیا سی
سارے گھر دا گیڑا لوایا سی
اوہ ویکھ گھڑا-گھڑونجی نی
اوہ ویکھ وان دی منجی نی
اوہ ماں رانی دا چرکھا نیں
ہائے مالھاں،تکلے،گڈیاں نیں
وچّ ہوا پونیاں اڈیاں نیں
اوہ ویکھ گلوٹے اٹیرن نیں
اج بیٹھے ہنجھو کرن نیں
اوہ ویکھ نیں چھنا پتل دا
جیہنوں ویکھ کے رونا نکلدا
اوہ باپو جی دا ہل بھینے
ہن اندر وی تاں چل بھینے
مینوں پتہ ایہناں ہنجھوآں نوں
سکدی نہ توں ٹھلّ بھینے
ہن اندر وی تاں چل بھینے
اودوں اڈوں-اڈوں کردے سی
کندھولی ‘تے واہے مور بھینے
چل اوہناں سنگ ہی کر لئیے
اج آپاں کوئی گلّ بھینے
چل بھینے
چل —-ہرمن
سوہنیا ویرا دسّ ایہہ مینوں کتھے توں ہے لے آیا
چل اصلی پنڈ چل جے ہیں اماں جایا
ایہہ بلد نے کوئی،ویر سوہنے کی پیا کہنا اے
داج وچّ آئی کار ہے ،چجّ نال نیں ویہناں اے
کنکاں دیاں بلیاں ہندیاں سی جتھے وے
کٹے پئے نے پلاٹ دادا جی دے کھیت دے متھے وے
کیہڑے ٹنڈ،کیہڑے رنڈ،جنڈ تے کیہڑے کریر وے
اوہ فٹ بال دی شکل دی ٹینکی ہے کسے دی ویر وے
اتھے گلیاں ‘چ کوئی نیانے وی نہیں کھیڈ رہے
لگدا ٹیلیوژن لاکے بسّ بیٹھے نے پئے
آہ ویکھ ویاہ جیہا وی ہوئی ہے جانودا
پر کوئی کڈھ کے جاگو کسے دے بنیرے وی نیں ڈھانوںدا
کچا راہ ویرا کوئی مینوں تاں نہیں دکھ رہا
لگدا وقت دے نال اپنا پنڈ کتے وک گیا
اوہ ویکھ جتھے ٹوبھا،پپل سی توں کہنا اے
کوئیپروجیکٹ لگیا پیا پانی دا،نیں ویہناں اے ؟
بیری سی جتھے مٹھے بیراں والی ،بیکری دی دوکان اے
شاملاٹ والی تھاں ہن تنّ-منزلا مکان اے
آپنے گھر دے دروازے تے جندرا جیہا کیہنے لا دتا
آہ ‘وکاؤ ہے’ دا بورڈ کیہنے واہ دتا
ایہہ اوہی ویہڑا اے ویرے سچیں کہنا اے ؟؟
اتھے نہ میری کھرلی نہ وچھی نہ بنا اے
ایہہ کندھولی وی ہے ہائے کویں وچوں ادھی ڈھیہہ گئی
ہائے میرا چلھا،چکی لگدا مٹی تھلے بہہ گئے
چل بیٹھ ویرے بہہ مٹی نوں پھولیئے
چل بیٹھ بکھریاں یاداں نوںٹولیئے
آہ ویکھ ہاسیاں دی یاد مینوں تھیا گئی
آہ سن ذرا بے بے جھڑکاں مارن آ گئی
آہ ویکھ بوری مجھّ دا وال تے چچڑ وے
آہویکھ گلہ پیا جیہڑا کھیڈ کے کیتا سی چکڑ وے
آہ ویکھ ویرے پٹولیاں دیاں لیراں
سن کنیں پیندیاں سوہلے،مرزے تے ہیراں
آہ سنگھ خاں میرے ساگ دی خشبوئی وے
آہ ویکھ بے بے جی نے پوچا دین نوں مٹی سموئی وے
ویرے سبھ-کجھ دکھ-سن رہا پر کجھ وی تاں نہیں
ایہہ تھاں اوہ نہیں،وقت اوہ نہیں کہ توں نہیں کہ میں نہیں؟
ہن کدھر نوں جائیے سبھ کجھ تاں رڑھ چلیا
اپنا پنڈ ہن کتھوں لبھیئے ویرا وے بلیا
دسّ ویرا
وے بلیا—-سیما گریوال
فوٹو
ایہی نلکا نہ اوہ بھینے…؟؟
توں ٹھیک آکھیا بھینے نی
ایہہ میں نہیں
میرا بھرم بول رہا
اک سپنا
نرم-نرم بول رہا
خوشیاں نوں لبھّ رہا
چاواں نوں ٹول رہا
ایویں اتیت وچّ
گاچیا مٹی-کھاکٹی
پھرول رہا
ایہہ میں نہیں
میرا بھرم بول رہا
اپنا تاں اک-اک پل
اج وی بھینے اوہناں
ٹاہلیاں اتے لمک رہا
اپنے تاں متھے اج تائیں بھینے
پنڈ دا چانن چمک رہا
پرآہ کی…
اج میرا متھا ٹھنک رہا
متھے ‘چوں دھوآں پنپ رہا
اج میرا متھا ٹھنک رہا
اج لوں-لوں میرا ہسیا سی
ہن کن-کن میرا رو رہا
کون تیزابی مٹی نوں
میرے پیراں دے نال چھو رہا
کوئی ہے جو میرے متھے
آساں دا سورج بو رہا؟؟؟
ہاں ہن اوہ پنڈ بڑا پچھے
رہِ گیا بھینے
اج اپنے پنڈ دے کھیتاں نوں
ونجاں دا ولیواں
پے گیا بھینے…
وقت دی دھوڑ ‘چ گواچ گیا
تیرا پنڈ میرا پنڈ…
اپنا پنڈ…
مینوں تاں اج وی اتھے اوہیو
ماحول دکھیا سی
پر میریاں اکھاں وچّ
سپنیاں دا زور سی
ہن جدوں میں جاگیا
ایہہ تاں پنڈ ہی ہور سی
نہ کھیتاں دیاں بنیاں ‘تے
کوئی پیلاں پاؤندا مور سی
اک عجیب جہی چپّ سی
اک کنّ-پاڑواں شور سی
نہ پتیاں دے مکھڑے ‘تے اوہ
پہلاں ورگی لور سی…
چل آجا بوجھ نال لدی
شہری زندگی ولّ واپس
ویکھ نلکیاں ‘چوں کداں
زہراں نے رہیاں رس
آپاں تاں آس لیکے آئے سی
رمکدیاں پوناں دی
چرخے دی گھوکر دی جیہنوں
سن جوگی پہاڑوں
اتر آؤندے نے…
ہیکاں لاؤندے نے…
آپاں تاں آس لیکے آئے سی
ساویں فصلاں دی
نہ کے نشے ‘چ دھتّ
نویاں نسلاں دی
گونجدے ٹھہاکیاں دی
پپلیں پینگھاں دی
بہلیاں،تیوڑاں دی
اوہناں پرانے موڑاں دی
اس توڑی والے دودھ دی
مہکر دی
اوہناں چڑیاں دی
چہکر دی
اڈدے طوطیاں-کانواں دی
جنہاں نوں کھا گئے موبائل ٹاور…
لش-لش کردے مکھڑیاں دی
آلے وچّ بلدے دیوے دی
ربّ اگے عرض پپیہے دی
اک سجری سویر دی
نہ کے پٹدی آؤندی سرگھی دی
چل واپس ہن بھینے
چل جلدی کر…
ایہہ ہن اوہ پنڈ نہیں رہیا
آجا چووی گھنٹے متھے تیوڑیاں
والی ‘موڈرن لا ئیف ’ ولّ
اتھے کجھ نی رکھیا
آجا بھینے آجا—–ہرمن
ہائے منجے!!
ٹھہر جا میری یاداں والی گٹھڑی نہ کھل جاوے
میرے متھے رکھیا ا تیت دا بھانڈا نا ڈلھ جاوے
میرے کلیجے ‘چوں کجھ ہائے کجھ کھسّ رہا
میریاں امیداں والاں گلاب کیوں ہن بسّ رہا
رک’جا گرمیاں دیاں چھٹیاں ‘چ ملدے سی جد سارے
نمبو نچوڑ بناؤندے سی جو پانی کھٹے کھارے
اوہناں نمبوآں دے بیج جہے چکّ لیندے
جانا ضروری ہے کہ حالے ٹھہر جائیے رہن دے
توں تے میں،اوہ تے اوہ،تے اپنے بیلی سارے
لبھانگے ہوٹلاں ‘چ بناؤٹی کندھولیاں تے ہارے
کیوں نہیں پھر آپاں اپنا ورثہ سنبھال کے رکھ لیا
کیوںنوہاں نالوں ماس ہائے لتھّ گیا
آؤن والیاں ہائے پیڑھیاں سانوں وی کوسن گییاں
مست-ملنگ ہو اسیں جیہڑے کھیڈے،اوہناں کھیڈاں نوں لوچنگیاں
پر کریئے کہ دسّ حیلہ،ساڈا گواچ گیا قبیلہ
نہ اوہ دھرتی اپنتّ والی نہ اوہ امبر نیلا-نیلا
چل ویرے پیڑاں ‘تے مٹی ہن پا آئیے
چل ویرے
چل ویرے…
چل ویرے…—-سیما گریوال
نیلے عنبریں سی جو اڈدی اس ٹٹیہری دی آواز نوں
ممٹی وچّ چھپے ساڈے معصوم جہے راز نوں
ہکّ نال لاکے آجا واپس…
بنھ چنی دے پلے نال اوہنا ںبیجاں نوں بھینے
میں وی چکّ لینا ٹٹیاں نکیاں چیزاں نوں بھینے…
اوہ گرد آلودہ موڑھا وی چکّ لے بھینے جھاڑ کے
ویکھیں اپنے شہر والے گھر نوں کداں
رنگاں وچّ رنگ دیو جدوں ٹنگیا
شہری کندھاں ‘تے…
آجا واپس میرا من بھر آیا ہن پھر
میتھوں نہیں رک ہندا…آجا……
…–ہرمنچل ویرے سانبھ رکھ ایہہ ہنجھو نے ہیرے…
ہائے چل ویرے…
…—سیما گریوالچل بھینے…سانبھ رکھ یاداں دے گہنے
ہائے چل بھینے…
—ہرمنتوں نیڑے پیڑھی ڈاہندی سی
کومل کومل ہتھاں سنگ
چلھے سکریاں پاؤندی سی
آخری تدوین:
فاروق احمد بھٹی
محفلین
زبردست خالد محمود چوہدری صاحب کیا کہنے تہاڈی شئیرنگ دے ۔ودھیا۔
خالد محمود چوہدری
محفلین
پنجابی میری ماں بولی،
پنجابی میری شان
سندھی، بلوچ پٹھان
سب نے میرا مان
سارے میری جان
جیوے جیوے پاکستان
نایاب
لائبریرین
اک سوہنے کلام نال اے تاں تے زیادتی ہوئی کہ اکو پوسٹ چ پوسٹ کر دتا گیا ۔۔۔۔۔
نالے املا ول دھیان نئیں دتا گیا تے پڑھدیاں اوکھ دا سامنا ریا ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
ڈھیر دعاواں ۔۔۔۔۔
خالد محمود چوہدری
محفلین
حضور جیس طراں ملیا ، چنگا لگا ،پوسٹ (پیسٹ)کردتا۔
غدیر زھرا
لائبریرین
بڑی مہربانی جناب ۔۔۔ ساڈے بخت جے تسی یاد کیتا ۔۔ تسی تے ساڈے پچھے پنجابی فورم وچ رونق ای لادتی اے۔۔ ساڈا ہتھ پیا تے حصہ پاواں گے ان شاء اللہاسیں تے کدوں دا سنیہا لا دتا سی تہاڈا پنجابی دا چا ویکھ کے پر لگدا اے تسی کدھرے ڈاھڈے مصروف سی ۔۔۔جس کر کے تسی چرکے پہنچے ۔۔۔پر کوئی گل نئیں ۔۔۔اے محفل تے لگی رہنی اے متراں دی تے ۔۔
دھن بھاگ ساڈے تسیں ساڈے ویہڑے پیر پائے
ست بسم اللہ تے جی آیاں نوں۔۔
فاروق احمد بھٹی
محفلین
اسی تے صرف نیو رکھی رونق تے متراں نیں لا دتی۔۔بڑی مہربانی جناب ۔۔۔ ساڈے بخت جے تسی یاد کیتا ۔۔ تسی تے ساڈے پچھے پنجابی فورم وچ رونق ای لادتی اے۔۔ ساڈا ہتھ پیا تے حصہ پاواں گے ان شاء اللہ
تے اسی اُڈیک رکھاں گے تہاڈے اکھراں دی شمولیت دی۔۔۔
فاروق احمد بھٹی
محفلین
وچوں ڈاہڈھا ڈولیا ہویا، اتوں اے مسرور ۔
اج دا بندہ، کل دے بندے نالوں ودھ مجبور ۔
اس دنیاں دی رجی-پجی حالت، وانگ اس بوٹے-
پھلّ تے پھل لگن توں پہلاں جھڑ گیا جس دا بور ۔
اوس دن توں نال 'پیاکاں' ٹرکے وی نہیں ڈٹھا،
جد دے اسدے نین-شرابی کر گئے نے مخمور ۔
صاد-مرادی حالت وچّ وی جد اس جھلک وکھائی،
میریاں دو-نیناں نوں لگیا جلوا 'کوہ طور' ۔
چاہواناں دی پرھیا دے وچّ پھیریاں ساتھوں اکھیاں،
انملی چاہت دا ملّ ایہہ پایا اس مغرور ۔
ایہہ تاں اپنی نہ-سمجھی سی، دوش نہیں سی اوہدا،
دل دے نیڑے سمجھیا اوہنوں، سی اکھاں توں دور ۔
ایہو دل ساگر توں ڈونگھا، ایہو نازک شیشہ،
زوراوراں دی زوراوری نے کیتا چکناچور ۔
اک ظالم دے پیار-وفار دی لجّ پالن دی خاطر،
دنیاں بھر دے طعنے-مہنے 'اختر' نوں منظور ۔
اختر حسین اختر
عبدالقیوم چوہدری
محفلین
ہتھ وچ چمٹا وینیں ونگاں ننگے پیریں جاواں
اپنا آپ گنوا کے میں تاں اپنا یار مناواں
لوکی عَشکے عَشکے کردے مڑ مڑ ویکھن مینوں
میں جوگن ہاں بُلھے شاہ دی گیت عشق دے گاواں
سچا عشق جے ویکھاں کِدرے دیس ڈھنڈورا پاواں
نگری نگری مست ملنگاں وانگوں پھیرے پاواں
لوکی آون دُور درازوں سُن کے میریاں گلّاں
میں اوہناں دے دل دے پردے کھول کے رستے پاواں
مندیاں سوچاں کم نکّمے دل نوں چین نہ آوے
عشق ایناں دا توڑ اے اڑیا آ تینوں سمجھاواں
اپنا آپ گنوا کے میں تاں اپنا یار مناواں
لوکی عَشکے عَشکے کردے مڑ مڑ ویکھن مینوں
میں جوگن ہاں بُلھے شاہ دی گیت عشق دے گاواں
سچا عشق جے ویکھاں کِدرے دیس ڈھنڈورا پاواں
نگری نگری مست ملنگاں وانگوں پھیرے پاواں
لوکی آون دُور درازوں سُن کے میریاں گلّاں
میں اوہناں دے دل دے پردے کھول کے رستے پاواں
مندیاں سوچاں کم نکّمے دل نوں چین نہ آوے
عشق ایناں دا توڑ اے اڑیا آ تینوں سمجھاواں
جاسمن
لائبریرین
ودیا۔۔۔بوہت ودیا
عبدالقیوم چوہدری
محفلین
تیری یاد اچ روندی اکھ سائیاں
مینوں ایناں رکھ نہ وکھ سائیاں
دے دید تے سانوں مار مکا
نہ پیار دے وچ توں جھک سائیاں
تیرا ہجر وچھوڑا کھا گیا اے
مینوں بوہتا ایہو دکھ سائیاں
میں کس گنتی وچ آنی آں
تیرے پچھے پھردے لکھ سائیاں
تیری چاہ اچ جندڑی رول دتی
ہن موڑ نہ میتھوں مکھ سائیاں
کدی عشق دے شاہ سداندے ساں
ہن ہستی ہوئی اے ککھ سائیاں
مینوں ایناں رکھ نہ وکھ سائیاں
دے دید تے سانوں مار مکا
نہ پیار دے وچ توں جھک سائیاں
تیرا ہجر وچھوڑا کھا گیا اے
مینوں بوہتا ایہو دکھ سائیاں
میں کس گنتی وچ آنی آں
تیرے پچھے پھردے لکھ سائیاں
تیری چاہ اچ جندڑی رول دتی
ہن موڑ نہ میتھوں مکھ سائیاں
کدی عشق دے شاہ سداندے ساں
ہن ہستی ہوئی اے ککھ سائیاں
خالد محمود چوہدری
محفلین
کِدر چلے گئے او یارو اپنی محفل سونی کر کے۔
جاسمن
لائبریرین
سونے دا دروازہ
چاندی دیاں پوڑیاں
ستوں بہناں (پہناں) گوریاں
اک بہن (پھین) کالی
اوہی کرماں والی
جانی آں میں جانی آں
شہر مدینہ جانی آں
شہر مدینہ دور اے
جانا وی ضرور اے
نیچے بی بی فاطمہ
اُتے اللہ دا نور اے
آخری تدوین:
محمد یعقوب آسی
محفلین
تلمیذ ہوریں تے اللہ نوں پیارے ہو گئے۔ اوہناں لئی مغفرت دی دعا کرو رب قبول کرے۔
محمد یعقوب آسی
محفلین
اپنے شاہ ہوری تے عید "کھان" گئے سَن، اللہ بد ہضمی توں بچاوے۔