ترکی اشعار مع اردو ترجمہ

حسان خان

لائبریرین
حسان خان صاحب آج سے مجھے اپنا شاگرد سمجھئے۔ استقلال مارشی کا ایک ترجمہ میں نے مشہور مصنف ثروت صولت صاحب کی کتاب سے اپنے بلاگ پر نقل کیا تھا، ملاحظہ کیجیے۔ اس میں پورا ”استقلال مارشی“ ہے صرف وہ چند بند نہیں جو ترانے کی حیثیت سے پڑھے جاتے ہیں http://www.abushamil.com/istiklal-marsi/

بہت شکریہ برادر ابو شامل۔ آپ نے بہت معلوماتی ربط فراہم کیا ہے۔
 

حسان خان

لائبریرین
اسی 'استقلال مارشی' ترانے کا ایک خوبصورت بند یہ بھی ہے۔ یاد رہے کہ یہ ترانہ جنگِ آزادی کے دوران لکھا گیا تھا۔

روحمڭ سندن، الهی، شودر آنجاق املی
ده‌گمسون معبدمڭ گوگسنه نامحرم الی
بو اذانلر... که شهادتلری دینڭ تملی
ابدی، یوردیمڭ اوستنده بنم ایڭله‌مه‌لی
اے خدا، میری روح کی تجھ سے فقط یہ خواہش ہے
(کہ) ہماری عبادت گاہوں کے سینوں تک نامحرم ہاتھ نہ پہنچے
یہ اذانیں۔۔۔ کہ جن کی شہادتیں تیرے دین کی بنیاد ہیں
لازم ہے کہ تا ابد میرے ملک کے طول و عرض میں گونجتی رہیں
Rûhumun senden, ilâhi, şudur ancak emeli
Değmesin mabedimin göğsüne na-mahrem eli
Bu ezanlar ki şahadetleri dinin temeli
Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli
 

حسان خان

لائبریرین
دل آچیلماز دیده گریان اولماسا
تازه‌لنمه‌ز سبزه باران اولماسا
(کمال پاشازاده)

Dil açılmaz dîde giryân olmasa
Tazelenmez sebze bârân olmasa
-Kemal Paşazade
اگر آنکھ نہ چھلکے تو دل صاف نہیں ہوتا​
(جیسے) اگر بارش نہ ہو تو گھاس تازہ نہیں ہوتی​
 

حسان خان

لائبریرین
منده مجنوندان فزون عاشقلیق استعدادی وار
عاشقِ صادق منم، مجنونون آنجاق آدی وار
(فضولی، آذری)
مجھ میں مجنوں سے زیادہ عاشقی کی استعداد ہے
سچا عاشق تو میں ہوں، مجنوں کا تو صرف نام ہے
Məndə Məcnûn'dan füzûn âşiqliq isti'dâdı var
Âşiq-i sâdiq mənəm, Məcnun'un ancaq adı var
 

حسان خان

لائبریرین
گوزم آغلار او سیم اندامه قارشی
یتیم اوغلان گبی بایرامه قارشی
(نجاتی بیگ)
Gözüm ağlar o sîm-endâma karşı
Yetim oğlan gibi bayrama karşı
Necâtî Bey
میری آنکھ اس سیم اندام کے مقابل ایسے روتی ہے جیسے ایک یتیم بچہ عید کے مقابل روتا ہے۔
ترکی، البانیہ، بوسنیا، کوسوو اور بلقان کے دیگر مسلمان عید کو 'بایرام' کہتے ہیں۔
 

ابوشامل

محفلین
اسی 'استقلال مارشی' ترانے کا ایک خوبصورت بند یہ بھی ہے۔ یاد رہے کہ یہ ترانہ جنگِ آزادی کے دوران لکھا گیا تھا۔

روحمڭ سندن، الهی، شودر آنجاق املی
ده‌گمسون معبدمڭ گوگسنه نامحرم الی
بو اذانلر... که شهادتلری دینڭ تملی
ابدی، یوردیمڭ اوستنده بنم ایڭله‌مه‌لی
اے خدا، میری روح کی تجھ سے فقط یہ خواہش ہے
(کہ) ہماری عبادت گاہوں کے سینوں تک نامحرم ہاتھ نہ پہنچے
یہ اذانیں۔۔۔ کہ جن کی شہادتیں تیرے دین کی بنیاد ہیں
لازم ہے کہ تا ابد میرے ملک کے طول و عرض میں گونجتی رہیں
Rûhumun senden, ilâhi, şudur ancak emeli
Değmesin mabedimin göğsüne na-mahrem eli
Bu ezanlar ki şahadetleri dinin temeli
Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli
اور جناب افسوس کا مقام یہ ہے کہ جنگ آزادی کے فوراً بعد مصطفیٰ کمال نے انہی اذانوں پر پابندی لگا دی کہ یہ عربی میں نہیں دی جائیں گی۔ کئی سالوں، بلکہ غالباً ڈیڑھ دو دہائیوں، کے بعد اتاترک عہد کی کئی ناجائز پابندیوں سمیت یہ پابندی بھی اٹھا لی گئی۔
 

ابوشامل

محفلین
منده مجنوندان فزون عاشقلیق استعدادی وار
عاشقِ صادق منم، مجنونون آنجاق آدی وار
(فضولی، آذری)
مجھ میں مجنوں سے زیادہ عاشقی کی استعداد ہے
سچا عاشق تو میں ہوں، مجنوں کا تو صرف نام ہے
Məndə Məcnûn'dan füzûn âşiqliq isti'dâdı var
Âşiq-i sâdiq mənəm, Məcnun'un ancaq adı var
کیا کہنے! فضولی ترکی زبان کے بہت بڑے شاعر تھے، بلکہ چند ناقدین کی نظر میں تو سب سے بڑے شاعر۔ ویسے یہ بات آپ کے لیے مزید دلچسپی کی حامل ہوگی کہ 20 ویں صدی میں ترکی کے سب سے بڑے شاعر یحییٰ کمال بیاتلی تھے اور موصوف پاکستان میں جمہوریہ ترکیہ کے پہلے سفیر تھے۔ آپ 1947ء سے 1949ء میں اپنی طبیعت کی ناسازی تک سفارت کاری کے فرائض انجام دیتے رہے۔
http://www.abushamil.com/yahya-kemal-bayatli/
 

حسان خان

لائبریرین
زینهار الینه آیینه ویرمڭ او کافرڭ
زیرا گورنجه صورتنی بت‌پرست اولور
(نجاتی)
Zinhar eline ayine vermen o kafirin
Zira görünce suretini büt-perest olur
(NECÂTÎ)
ہرگز اس کافر کے ہاتھ میں آئینہ نہ دینا؛ کیونکہ وہ اپنی صورت دیکھ کر بت پرست ہو جائے گا۔
 

حسان خان

لائبریرین
بنم سن شاهِ ماه رویه قل اولمق ایله‌در فخرم
گدای دلبر اولمق یگ جهانڭ پادشاھیندن
(فاتحِ قسطنطنیه سلطان محمد)
میرا (سارا) فخر تجھ شاہِ ماہ رو کا غلام ہونے سے ہے
(کیونکہ) گدائے دلبر ہونا جہان کی بادشاہی سے بہتر ہے
Benim sen şâh-ı mâh-rûya kul olmak iledir fahrim
Gedâ-yı dilber olmak yeğ cihânın pâdişâhından
 

حسان خان

لائبریرین
نارِ دوزخدن بو آتشله نه باکم وار بنم
عشق دیرلر بر سوینمز ناردر گوڭلمده‌کی
ھمتِ پیران ایله سوردم چیقاردم غیری هپ
یالڭز نقشِ خیالِ یاردر گوڭلمده‌کی
(اندرونی واصف)
نارِ دوزخ سے مجھے اِس آگ کے ہوتے ہوئے کیا باک ہے؛ یہ عشق کہلائی جانے والی، ایک کبھی نہ بجھنے والی آگ جو میرے دل میں ہے
پیروں کے کرم/مدد سے جو کچھ اُس کے سوا تھا، میں نے سب کو نکال باہر کر دیا؛ (اب) صرف نقشِ خیالِ یار ہے، جو میرے دل میں ہے
Nâr-ı dûzahdan bu âteşle ne bâkim var benim
Aşk dirler bir söyünmez nârdır göñlümdeki
Himmet-i pîrân ile sürdüm çıkardım gayrı hep
Yalıñız nakş-ı hayâl-i yârdır göñlümdeki
بحر = فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن​
 

حسان خان

لائبریرین
جی شعیب بھائی ضرور، ترکی زبان پر پورا عبور حاصل کر لینے کے بعد یقینا میں اِسے اپنے احباب کو سکھانا پسند کروں گا۔ پر فی الحال تو میں خود مبتدی ہوں۔ :)
 

حسان خان

لائبریرین
دوست بی‌پروا، فلک بی‌رحم، دوران بی‌سکون
درد چوخ، همدرد یوخ، دشمن قوی، طالع زبون
دوران = زمانہ
چوخ = بہت؛ یوخ = کوئی نہیں
سایهٔ امید زائل، آفتابِ شوق گرم
رتبهٔ ادبار عالی، پایهٔ تدبیر دون
اِدبار = بدبختی
دون (فارسی) = حقیر، فرومایہ، پست
عقل دون همت، صدای طعنه یئر-یئردن بلند
بخت کم شفقت، بلای عشق گون-گوندن فزون
دون ہمت = پست طبع، کوتاه اندیشہ
یئر-یئردن= جگہ جگہ سے
گون-گوندن = دن بدن
من غریبِ ملک و راهِ وصل پرتشویش و مکر
من حریفِ ساده لوح و دهر پرنقش و فسون
مکر = فریب
هر سهی قد جلوه‌سی، بیر سیلِ طوفانِ بلا،
هرهلال ابرو قاشی، بیر سرخطِ مشقِ جنون
ہر سہی قد جلوه‌سی = ہر سہی قد کا جلوہ
بیر = ایک
ہر ہلال ابرو قاشی = ہر ہلال ابرو کی پلک
سرخط = وہ کاغذ جس پر یادداشت یا بیعانہ وغیرہ لکھتے ہیں
یئلده برگِ لاله تک ، تمکینِ دانش بی‌ثبات
سودا عکسِ سرو تک ، تاثیرِ دولت واژگون
یئلدہ برگِ لالہ تک = ہوا میں برگِ لالہ کی طرح
سودا عکسِ سرو تک = پانی میں سرو کے عکس کی طرح
واژگون = الٹا
سرحدِ مطلوبه پرمحنت طریقِ امتحان
منزلِ مقصوده پرآسیب راهِ آزمون
سرحدِ مطلوب تک لے جانے والا راستہ محنتوں سے بھرا اور امتحان کا راستہ ہے، اسی طرح منزلِ مقصود تک لے جانے والی راہ بھی آسیب اور آزمایش سے پر ہے۔
شاهدِ مقصد، نوای چنگ تک پرده نشین
ساغرِ عشرت، حبابِ صافِ صهبا تک نگون
شاہد = زیبا، خوبصورت؛ معشوق، محبوب
نوای چنگ تک = نوائے چنگ کی طرح
حبابِ صافِ صہبا تک = شراب کے صافب بلبلے کی طرح
تفرقه حاصل، طریقِ ملکِ جمیعت مخوف،
آه، بیلمم نئیله‌ییم، یوخ بیر موافق رهنمون.
تفرقہ حاصل ہوا ہے، (جبکہ) ملکِ جمیعت کا راستہ خوفناک ہے؛ آہ، میں نہیں جانتا کہ اب کیا کروں، کوئی موافق رہنما نہیں ہے۔
چهرهٔ زردین فضولی‌نین توتوبدور اشکِ آل
گؤر اونا نه رنگلر چکمیش سپهرِ نیلگون
فضولی کے زرد چہرے کو لال آنسوؤں نے تھام لیا ہے؛ اے نیلگوں آسمان! دیکھ اس پر کیسے کیسے رنگ گزر چکے ہیں۔
(فضولی)
لاطینی خط میں غزل:
Dust bipərva, fələk birəhm, dövran bisükun
Dərd çox, həmdərd yox, düşmən qəvi, tale' zəbun
Sayeyi-ümmid zail, afitabi-şövq gərm
Rütbeyi-idbar ali, payeyi-tədbir dun
Əql dun-himmət, sədayi-tənə yer-yerdən bülənd
Bəxt kəmşəfqət, bəlayei-eşq gün-gündən füzun
Mən qəribi-mülkü rahi-vəsl pürtəşvişü məkr
Mən hərifi-sadəlövhü dəhr pürnəqşü füsun
Hər səhiqəd cilvəsi, bir seyli-tufani-bəla
Hər hilaləbru qaşı, bir sərxəti-məşqi-cünun
Yeldə bərgi-lalə tək təmkini-daniş bisəbat
Suda əksi-sərv tək təsiri-dövlət vajigun
Sərhədi-mətlubə purmöhnət təriqi-imtəhan
Mənzili-məqsudə purasib rahi-azimun
Şahidi-məqsəd nəvayi-çəng tək pərdənişin
Sağəri-işrət hübabi-safi-səhba tək nigun
Təfriqə hasil, təriqi-mülki-cəmiyyət məxuf
Ah bilməm neyləyim, yox bir müvafiq rəhnümun
Çöhreyi-zərdin Füzulinin tutubdur əşki-al
Gör ona nə rənglər çəkmiş sipehri-niligun
 

حسان خان

لائبریرین
پایهٔ عالی رجا ایتمه‌ز قاپیڭده خاک اولان
تختِ شاهی ایستمه‌ز منزل گهِ افلاک اولان
(نامعلوم)
جو تیرے در کی خاک ہو وہ بلند مرتبے کی امید نہیں رکھتا
(کہ) جو منزل گہِ افلاک ہو وہ تختِ شاہی کی خواہش نہیں کرتا
Pâye-i âlî recâ etmez kapında hâk olan
Taht-ı şâhî istemez menzil-geh-i eflâk olan
 

حسان خان

لائبریرین
بی‌وجود اولمق گبی یوقدر جهانڭ راحتی
گور که سیمرغڭ نه دامی وار نه دہ صیادی وار
(راغب پاشا)
بے وجود ہونے جیسی جہاں میں کوئی راحت نہیں؛ مثلا دیکھو کہ سیمرغ (عنقا) کے لیے نہ کوئی دام ہے نہ ہی اس کا کوئی صیاد۔
Bî-vücûd olmak gibi yokdur cihânın râhatı
Gör ki sîmürgün ne dâmı var ne de sayyâdı var
Râgıb Paşa
 

حسان خان

لائبریرین
Ey murâdum aksine devr eyleyen kec-rev felek
Şimdi n’eylersin ki gönlüm nâ-murâd olmak diler
HARÎRÎ
اے میری مراد کے برعکس گھومنے والے کج رَو فلک، اب کیا کرو گے کہ میرا دل نامراد ہونا چاہتا ہے۔ (حریری)
 
Top