دوست بیپروا، فلک بیرحم، دوران بیسکون
درد چوخ، همدرد یوخ، دشمن قوی، طالع زبون
دوران = زمانہ
چوخ = بہت؛ یوخ = کوئی نہیں
سایهٔ امید زائل، آفتابِ شوق گرم
رتبهٔ ادبار عالی، پایهٔ تدبیر دون
اِدبار = بدبختی
دون (فارسی) = حقیر، فرومایہ، پست
عقل دون همت، صدای طعنه یئر-یئردن بلند
بخت کم شفقت، بلای عشق گون-گوندن فزون
دون ہمت = پست طبع، کوتاه اندیشہ
یئر-یئردن= جگہ جگہ سے
گون-گوندن = دن بدن
من غریبِ ملک و راهِ وصل پرتشویش و مکر
من حریفِ ساده لوح و دهر پرنقش و فسون
مکر = فریب
هر سهی قد جلوهسی، بیر سیلِ طوفانِ بلا،
هرهلال ابرو قاشی، بیر سرخطِ مشقِ جنون
ہر سہی قد جلوهسی = ہر سہی قد کا جلوہ
بیر = ایک
ہر ہلال ابرو قاشی = ہر ہلال ابرو کی پلک
سرخط = وہ کاغذ جس پر یادداشت یا بیعانہ وغیرہ لکھتے ہیں
یئلده برگِ لاله تک ، تمکینِ دانش بیثبات
سودا عکسِ سرو تک ، تاثیرِ دولت واژگون
یئلدہ برگِ لالہ تک = ہوا میں برگِ لالہ کی طرح
سودا عکسِ سرو تک = پانی میں سرو کے عکس کی طرح
واژگون = الٹا
سرحدِ مطلوبه پرمحنت طریقِ امتحان
منزلِ مقصوده پرآسیب راهِ آزمون
سرحدِ مطلوب تک لے جانے والا راستہ محنتوں سے بھرا اور امتحان کا راستہ ہے، اسی طرح منزلِ مقصود تک لے جانے والی راہ بھی آسیب اور آزمایش سے پر ہے۔
شاهدِ مقصد، نوای چنگ تک پرده نشین
ساغرِ عشرت، حبابِ صافِ صهبا تک نگون
شاہد = زیبا، خوبصورت؛ معشوق، محبوب
نوای چنگ تک = نوائے چنگ کی طرح
حبابِ صافِ صہبا تک = شراب کے صافب بلبلے کی طرح
تفرقه حاصل، طریقِ ملکِ جمیعت مخوف،
آه، بیلمم نئیلهییم، یوخ بیر موافق رهنمون.
تفرقہ حاصل ہوا ہے، (جبکہ) ملکِ جمیعت کا راستہ خوفناک ہے؛ آہ، میں نہیں جانتا کہ اب کیا کروں، کوئی موافق رہنما نہیں ہے۔
چهرهٔ زردین فضولینین توتوبدور اشکِ آل
گؤر اونا نه رنگلر چکمیش سپهرِ نیلگون
فضولی کے زرد چہرے کو لال آنسوؤں نے تھام لیا ہے؛ اے نیلگوں آسمان! دیکھ اس پر کیسے کیسے رنگ گزر چکے ہیں۔
(فضولی)
لاطینی خط میں غزل:
Dust bipərva, fələk birəhm, dövran bisükun
Dərd çox, həmdərd yox, düşmən qəvi, tale' zəbun
Sayeyi-ümmid zail, afitabi-şövq gərm
Rütbeyi-idbar ali, payeyi-tədbir dun
Əql dun-himmət, sədayi-tənə yer-yerdən bülənd
Bəxt kəmşəfqət, bəlayei-eşq gün-gündən füzun
Mən qəribi-mülkü rahi-vəsl pürtəşvişü məkr
Mən hərifi-sadəlövhü dəhr pürnəqşü füsun
Hər səhiqəd cilvəsi, bir seyli-tufani-bəla
Hər hilaləbru qaşı, bir sərxəti-məşqi-cünun
Yeldə bərgi-lalə tək təmkini-daniş bisəbat
Suda əksi-sərv tək təsiri-dövlət vajigun
Sərhədi-mətlubə purmöhnət təriqi-imtəhan
Mənzili-məqsudə purasib rahi-azimun
Şahidi-məqsəd nəvayi-çəng tək pərdənişin
Sağəri-işrət hübabi-safi-səhba tək nigun
Təfriqə hasil, təriqi-mülki-cəmiyyət məxuf
Ah bilməm neyləyim, yox bir müvafiq rəhnümun
Çöhreyi-zərdin Füzulinin tutubdur əşki-al
Gör ona nə rənglər çəkmiş sipehri-niligun