سید عمادالدین نسیمی (وفات ۱۴۱۷ عیسوی) کی ایک آذربائیجانی غزل:
سارے عربی/فارسی الفاظ سرخ رنگ میں ہیں۔
میں علمِ عروض سے تو ناواقف ہوں، لیکن گمانِ غالب ہے کہ اس غزل کی بحر فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن ہے۔
ماهِ تاباندیر اوزون، أی آفتابِ خاوری
طلعتیندن منفعلدیر شمس و ماه و مشتری
زهرهدیر آلنین، نگارا، قاشلارین قوسِ قزح
خطِ سبزین زلفون ایله جبرئیلین شهپری
عرشِ اعظمدیر جمالین، سدره بویون، أی گونش
صورتین جناتِ عدنین، لبلریندیر کوثری
مصحفِ حقدیر اوزون معنی ایچینده بیخلاف
زلف و قاش و کیرپیگیندیر اول کتابین خطلری
گؤرک ایچینده فردِ یکتاسان، ایا محبوبِ دل
شول جهتدن سجده قیلدی حسنونه حور و پری
دل بری قیلدیم سنین غیریندن، أی جان پارهسی
آنین اوچون، چون سن اولدون خسته کؤنلوم دلبری
أی نسیمی، سجده قیل حسنونه قارشو دلبرین
چونکه، خوبلار صورتیدیر حق تعالی مظهری
(نسیمی)
ترجمہ:
۱۔ اے مشرق کے آفتاب! تیرا چہرہ ماہِ تاباں ہے اور تیرے چہرے کے آگے سورج، چاند اور مشتری شرمندہ ہیں۔
۲۔ اے نگار! تیری پیشانی زہرہ ہے، اور تیری زلفیں قوسِ قزح؛ جبکہ تیرا سبز خط اور تیری زلفیں جبرئیل کا شہپر ہیں۔
۳۔ اے آفتاب! تیرا جمال عرشِ اعظم ہے اور تیری گردن سدرہ؛ نیز تیری صورت جنتِ عدن ہے، اور تیرے ہونٹ اس جنت کی کوثر۔
۴۔ معنی کے لحاظ سے بلاتردید تیرا چہرہ مصحفِ حق ہے؛ جبکہ تیری زلفیں، پلکیں اور بھویں اُس کتاب کے خطوط۔
۵۔ اے محبوبِ دل! چونکہ حسن میں تو فردِ یکتا ہے؛ اسی وجہ سے تیرے حسن کو حور و پری نے سجدہ کیا۔
۶۔ اے جان کے ٹکڑے! میں نے تیرے علاوہ ہر غیر سے اپنے دل کو آزاد کر لیا ہے؛ اس وجہ سے کہ تم میرے دلِ خستہ کے دلبر بن گئے ہو۔
۷۔ اے نسیمی! دلبر کے حسن کے بالمقابل سجدہ کر؛ کیونکہ صورتِ خوباں حق تعالیٰ کا مظہر ہوتی ہے۔
یہ غزل آذربائیجانی لاطینی خط میں:
Mahi-tabandır üzün, еy afitabi-хavəri
Təl’ətindən münfəildir şəmsü mahü Müştəri
Zöhrədir alnın, nigara, qaşların qövsi-qüzеh
Хətti-səbzin zülfün ilə Cəbrəilin şəhpəri
Ərşi-ə’zəmdir cəmalın, sidrə boyun, еy günəş
Surətin cənnati-ədnin, ləblərindir kövsəri
Müshəfi-həqdir üzün mə’ni içində biхilaf
Zülfü qaşü kirpigindir ol kitabın хətləri
Görk içində fərdi-yеktasan, əya məhbubi-dil
Şol cəhətdən səcdə qıldı hüsnünə hurü pəri
Dil bəri qıldım sənin qеyrindən, еy can parəsi
Anın üçün, çün sən oldun хəstə könlüm dilbəri
Еy Nəsimi, səcdə qıl hüsnünə qarşu dilbərin
Çünki, хublar surətidir həq-təala məzhəri
Nəsimi