حسان خان
لائبریرین
شاید یہ 'صباح' کی گفتاری شکل ہو۔
ماوراءالنہری گفتاری فارسی میں صبح اور فردا کے لیے عموماً 'پگاہ' استعمال ہوتا ہے۔
زبانِ عذب البیانِ فارسی سے متعلق متفرقات
- صاحب لڑی حسان خان
- تاریخ ابتداء
-
- ٹیگ
- فارسی ادب فارسی زبان
ماوراءالنہری گفتاری فارسی میں صبح اور فردا کے لیے عموماً 'پگاہ' استعمال ہوتا ہے۔
حسان خان
لائبریرین
میں سمجھتا تھا کہ یہ لفظ صرف شُورَوی دور کی ماوراءالنہری ادبی فارسی میں استعمال ہوا ہے، لیکن اب معلوم ہوا ہے کہ اُس سے قبل بھی یہ لفظ وہاں کی ادبی فارسی میں استعمال ہو چکا تھا۔ صدرالدین عینی نے اپنے تذکرے 'نمونۂ ادبیاتِ تاجیک' میں ۱۳۱۱ ہجری میں وفات پانے والے شاعر شمس الدین مخدوم شاہین بخارائی کی ایسی دو غزلیں پیش کی ہیں جن کی ردیف 'برین' ہے۔ اُن غزلوں میں سے مثال کے طور پر ایک شعر دیکھیے:
تو بُخاریبچّهای، جانا، تواضعپیشه باش
این قدر تُندی چه لازم مردمِ کابل برین؟
(شمسالدین مخدوم شاهین بخارایی)
ترجمہ: اے جان! تم بخارائی بچے ہو، تواضع کو اپنی عادت بناؤ؛ کابل کے مردم کی طرح اِس قدر تُندی کی کیا ضرورت ہے؟
اریب آغا ناشناس
محفلین
ایران میں بیدل خوانی رائج نہیں جبکہ افغانستان کے خواندہ طبقات میں بیدل خوانی با ذوقِ بسیار رائج ہے۔ کیا تاجیکستان کے خواندہ طبقات میں بیدل خوانی رائج ہے؟
حسان خان
لائبریرین
جی، تاجکستان کے ادبی حلقوں میں بھی بیدل خوانی کی روایت موجود ہے۔ حتیٰ کہ ازبکستان کے غیر فارسی دان ادبی حلقوں میں بھی بیدل کی مقبولیت برقرار ہے اور وہاں بیدل کی شاعری کے ازبکی ترکی ترجمے پڑھے جاتے ہیں۔
اریب آغا ناشناس
محفلین
پرداختن کا کیا مطلب ہے؟
اریب آغا ناشناس
محفلین
مندرجہ ذیل فارسی متن میں سیاہ رنگی جملوں کا ترجمہ کردیں برائے مہربانی۔علی شریعتی کی کتاب "آرے اینچنین بود برادر" سے اقتباس ہے:
یادداشتهایی کرده بودم تا امشب از آنچه که در این چند شب گفتهام، نتیجهگیری کنم، اما سخنان برادر عزیزم پرویز خرسند- که اگر نگویم «تنها کسی است»، ولی مطمئناً میتوانم بگویم، قویترین نویسندهای است که نثر امروز را در خدمت ایمان دیروز ما قرار داده است- آنچه را که میخواستم بگویم و احساسی را که داشتم و جهت تفکری را که تعیین کرده بودم، بکلی تغییر داد و به فکر افتادم که خاطرهای را که به خود ایشان گفته بودم، به شما نیز بگویم.
یادداشتهایی کرده بودم تا امشب از آنچه که در این چند شب گفتهام، نتیجهگیری کنم، اما سخنان برادر عزیزم پرویز خرسند- که اگر نگویم «تنها کسی است»، ولی مطمئناً میتوانم بگویم، قویترین نویسندهای است که نثر امروز را در خدمت ایمان دیروز ما قرار داده است- آنچه را که میخواستم بگویم و احساسی را که داشتم و جهت تفکری را که تعیین کرده بودم، بکلی تغییر داد و به فکر افتادم که خاطرهای را که به خود ایشان گفته بودم، به شما نیز بگویم.
حسان خان
لائبریرین
یہ ایک کثیر المعنی مصدر ہے۔ آپ کا موردِ نیاز معنی سیاق و سباق دیکھ کر ہی دقیقاً بتایا جا سکتا ہے۔ لیکن لغت ناموں میں اس کے یہ معانی ملتے ہیں:
پیسے ادا کرنا، قرض ادا کرنا، مشغول ہونا، انجام دینا، آراستہ کرنا، مرتّب کرنا، فارغ ہونا وغیرہ
حسان خان
لائبریرین
قویترین نویسندهای است که نثر امروز را در خدمت ایمان دیروز ما قرار داده است
وہ آج کی نثر کو ہمارے کل کے ایمان کی خدمت میں بروئے کار لانے والا قوی ترین مصنف ہے
بکلی تغییر داد
کاملاً تبدیل کر دیا
خاطرهای را که به خود ایشان گفته بودم
اُس یادداشت کو جو میں نے اُن سے کہی تھی
آخری تدوین:
اریب آغا ناشناس
محفلین
قرار دادن کیا مطلب ہے؟
اریب آغا ناشناس
محفلین
روی ھم چیدن کا بھی مطلب تحریر کردیں۔ یہ لفظ "ھم" فعل کے ہمراہ کس موقع پر آتا ہے؟
ویسے تو اس کا مطلب "بھی" ہے
ویسے تو اس کا مطلب "بھی" ہے
حسان خان
لائبریرین
رکھنا، برقرار کرنا، مقرر کرنا وغیرہ
حسان خان
لائبریرین
یعنی ایک دوسرے کے اوپر چُننا یا جمع کرنا
'هم'، 'یکدیگر' اور 'همدیگر' کے معنی بھی رکھتا ہے۔ مثلاً:
با هم حرف میزدند.
وہ ایک دوسرے کے ساتھ گفتگو کر رہے تھے۔
آخری تدوین:
اریب آغا ناشناس
محفلین
لطفاً ذیل کے اقتباس میں سیاہ رنگی جملے کا ترجمہ کردیں:
دخمه هر یک از اهرام- اطاق اصلی مقبره- که محلی است بزرگ، فقط از شش قطعه سنگ یکپارچه و خام، ساخته شده است که چهار قطعه سنگ بزرگ- به عنوان چهار دیوار- و دو قطعه دیگر به عنوان کف و سقف اطاق. برای تصور قطر و وزن قطعه سنگی که سقف را تشکیل میدهد، کافی است که بدانیم جنسش از رخام است و چندین میلیون قطعه سنگ بزرگ دو تنی را تا نوک اهرام روی همین سقف چیدهاند و این سقف، پنج هزار سال است که این وزن را تحمل میکند.
(آرے اینچنین بود برادر از دکتر علی شریعتی)
دخمه هر یک از اهرام- اطاق اصلی مقبره- که محلی است بزرگ، فقط از شش قطعه سنگ یکپارچه و خام، ساخته شده است که چهار قطعه سنگ بزرگ- به عنوان چهار دیوار- و دو قطعه دیگر به عنوان کف و سقف اطاق. برای تصور قطر و وزن قطعه سنگی که سقف را تشکیل میدهد، کافی است که بدانیم جنسش از رخام است و چندین میلیون قطعه سنگ بزرگ دو تنی را تا نوک اهرام روی همین سقف چیدهاند و این سقف، پنج هزار سال است که این وزن را تحمل میکند.
(آرے اینچنین بود برادر از دکتر علی شریعتی)
حسان خان
لائبریرین
اِس کی ایک اور مثال دیکھیے:
بیگانگی نگر، که من و یار، چون دو چشم
همسایهایم و خانهٔ هم را ندیدهایم
بیگانگی دیکھو کہ میں اور یار دو آنکھوں کی طرح ہمسایہ ہیں اور ہم نے ایک دوسرے کا گھر نہیں دیکھا ہے۔
آخری تدوین:
حسان خان
لائبریرین
دو ٹن وزن والے لاکھوں پتھر کے بڑے ٹکڑوں کو اہرام کی نوک تک اِسی چھت پر چُنا گیا ہے۔
آخری تدوین:
اریب آغا ناشناس
محفلین
مطرح کا مطلب بهی تحریر کردیں۔
حسان خان
لائبریرین
مطرح کردن = کسی موضوع کو بحث و تحقیق یا توجہ کے لیے درمیان میں رکھنا؛ کوئی مسئلہ بیان کرنا وغیرہ
آخری تدوین:
محمد ریحان قریشی
محفلین
خواجہ نظیری کا ایک شعر ہے
سہل نبود بر صفِ آتش زدن
می نماید گرچہ از پروانہ خوش
اس کا لفظی ترجمہ کیا ہوگا؟
آسان نہیں ہے صفِ آتش میں جلنا۔ اگرچہ پروانے کو دیکھ کر اچھا لگتا ہے۔
سہل نبود بر صفِ آتش زدن
می نماید گرچہ از پروانہ خوش
اس کا لفظی ترجمہ کیا ہوگا؟
آسان نہیں ہے صفِ آتش میں جلنا۔ اگرچہ پروانے کو دیکھ کر اچھا لگتا ہے۔
حسان خان
لائبریرین
صفِ آتش سے ٹکرانا آسان نہیں ہے؛ اگرچہ پروانے کا ایسا کرنا خوش نما نظر آتا ہے۔
نمودن، دِکھانا اور دِکھنا دونوں معنوں میں استعمال ہوتا ہے۔
که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها